Donni saqlash va qayta ishlash texnologiyasi”

Darsning maqsadi: dondan yorma olish texnologiyasi bilan tanishish. Talabalarga sholi, arpa va grechixa kabi donlardan yorma olishda tayyor mahsulot chiqishini hisoblashni o’rgatish.
M
42-rasm. Laboratoriya yorma olish uskunasi
azkur mavzuni o’tishda talabalar gul qobiqli donlardan yorma oluvchi maxsus laboratoriya po’st shilgichidan foydalanishadi. Mazkur uskunaga oldindan torozida tortib olingan don (arpa, suli, sholi va h.k.) solinadi va uskuna ishga tushi-riladi. Don to’liq yormaga aylantiril-gach, uskuna to’xtatiladi va har bir fraksiya (yorma, gul qobiq va kepak) alohida tortilib, dondan yorma chiqish foizi aniqlanadi (42-rasm).
1-vazifa: a) 280 t sholini qayta ishlab, silliqlangan yorma va chiqindi olish; b) 125 t sholini qayta ishlab, silliqlangan yorma va chiqindi olish hajmini hisoblash.
Ishlash tartibi: sholi donidan yorma tayyorlanadi. Yorma tayyorlashda mahsulot va chiqindilar chiqish foizi 36-jadvalda keltirilgan. Shunga asosan talab etilgan mahsulot chiqishi hisoblanadi.
36-jadval
Sholini qayta ishlaganda yorma va chiqindi olish miqdori,%

Mahsulot	Mahsulot qayta ishlanganda
	silliqlangan	silliqlanmagan
Guruch yormasi: Oliy nav Birinchi nav Ikkinchi nav Maydalangan guruch Jami yorma Ozuqa uni Ozuqa chiqindi Qipik, ozuqasiz chiqindilar Mexanik yo’qotish, quritish Jami	5,0 45,0 5,0 10,0 13,2 2,0 19,1 19,1 0,7 100,0	10,0 43,0 1,5 10,5 13,2 2,0 19,1 19,1 0,7 100,0

2-vazifa: Grechixa donini grechixa yormasiga aylantirish:
a) 140 t grechixadan grechixa yormasi va chiqindi olishni hisob-lash. b) 250 t grechixani qayta ishlab, yorma olishni hisoblash.
37-jadval