Efir moylari Reja: Efir moylarni to‘planish dinamikasi

Mahsulotning tashqi ko’rinishi. Tayyor mahsulot cho’ziq tuxumsimon yoki lantsetsimon, qisqa bandli, o’tkir uchli, arrasimon notekis qirrali bargdan iborat. Bargning uzunligi 8 sm gacha, eni 3 sm gacha bo’lib, ustki tomoni to’q yashil, pastki tomoni esa och yashil rangda. Ikkinchi tartibdagi tomirlar yo’g’on tomirdan burchak hosil qilib chiqadi va uchlari bilan birlashib, barg chetida parallel chiziq hosil qiladi. Mahsulotning o’tkir yoqimli hidi bor, mazasi tilni achitib, uzoq vaqtgacha muzdek qilib turadi.
XI DF ga ko’ra mahsulot namligi 14 %, umumiy kuli 14 %, 10% li xlorid kislotada erimaydigan kuli 6 %, qoraygan barglar 5 %, poya va gul aralashmalari 10 %, teshigining diametri 3 mm li elakdan o’tadigan mayda qismi 5 % (butun dorivor mahsulotlar uchun), organik aralashmalar 3 % va mineral aralashmalar 1% gacha bo’lishi kerak. Qirqilgan mahsulot uchun 10 mm dan yirik bo’lakchalar 10% dan, teshigining diametri 0,5 mm li elakdan o’tadigan mayda qismi 8 % dan ortiq bo’lmasligi kerak.
Mahsulotning mikroskopik tuzilishi. Ishqor eritmasida qaynatib va suvda yuvilgan bargning tashqi tuzilishi mikroskop ostida xloralgidrat eritmasida quriladi (13-rasm). Epidermis hujayralar devori egri-bugri, ustitsalar bargning har ikkala tomonida uchraydi, ular ikkita epidermis hujayrasi bilan o’ralgan (labguldoshlar oilasiga xos). Barg epidermisining ustida ikki-to’rt hujayrali, qalin devorli, uzun, so’galli tuklar hamda oval yoki teskari tuxumsimon shaklli bir hujayrali bezli boshchali va bir hujayrali kalta oyoqchali tuklar bo’ladi. Uzun tuklar kam bo’lib, faqat barg chetida va tomirlar ustida, bezli boshchali tuklar esa barg plastinkasining ustida tarqoq holda uchraydi. Bundan tashqari, bargning har ikkala tomonidagi epidermisda kalta oyoqchasi bilan birikkan efir moyli bezlar bo’ladi. Bu bezlar 8 ta, radius bo’yicha joylashgan efir moyi ishlab chiqaruvchi hujayralardan tuzilgan. Efir moyi ishlab chiqaradigan bezlarda yig’ilgan moy kutikula qavati ostiga to’planadi. Ba’zan mentol kutikula qavati ostida kristallga aylanib qoladi. Bargda kaltsiy oksalatning kristallari bo’lmaydi.