Ekologiya fanining predmeti, tadqiqot ob’ekti va vazifalari. Reja

Ekologiyaning bo‘lim va tarmoqlari.

Ekologiya o‘rganish ob’ektining ko‘lamiga ko‘lami: landshaftlar ekologiyasi va global ekologiyaga bo‘linadi. O‘rganish predmetlariga munosabati bo‘yicha: mikroorganizmlar ekologiyasi, o‘simliklar ekologiyasi, hayvonlar ekologiyasi, inson ekologiyasi, qishloq xo‘jalik ekologiyasi, muhandislik ekologiyasi, umumiy ekologiya va boshqalarga ajraladi.

Hayot muhiti va komponentlar holati bo‘yicha: quruqlik ekologiyasi, chuchuk suv havzalari ekologiyasi, dengiz ekologiyasi, CHekka SHimol, Orol bo‘yi ekologiyasi va boshqalarga ajraladi. Tadqiqot predmetiga yondashuvi jihatidan: analitik va dinamik ekologiya; vaqt jihatidan: tarixiy va evolyusion ekologiyalar mavjud. Hayotning umumiy qonuniyatlarini ochib beruvchi nazariy, uni amaliyotda qo‘llashga yordam beruvchi amaliy ekologiya; jamiyat bilan atrof muhitning o‘zaro ta’siri va muhofazasi qonuniyatlarini o‘rganuvchi ijtimoiy ekologiya ham vujudga keladi. Bulardan tashqari ekologiyaning autekologiya, populyasiyalar ekologiyasi va sinekologiya kabi sohalari mavjud.

4. 
   Ekologiyaning boshqa fanlar bilan o‘zaro aloqasi.
   

Autekologiya («autos» - yunon. - «o‘zi» ) ayrim turlarning ular yashab turgan muhit bilan o‘zaro munosabati, turlarni qanday muhitga ko‘proq va uzviy moslashganini o‘rganadi. Populyasiyalar ekologiyasi («populason» franso‘z.- «aholi») populyasiyalar strukturasi va dinamikasi, ma’lum sharoitda turli organizmlar sonining o‘zgarishi sabablarini o‘rganadi.

Sinekologiya («sin» - yunon. - «birgalikda») biogeotsenozning to‘zilishi va xossalarini ayrim o‘simlik va hayvon turlarining o‘zaro aloqasini hamda ularning tashqi muhit bilan munosabatini o‘rganadi.
Ekologiya fan sifatida avvalo biologiyaning turli tarmoqlarini fiziologiya, genetika, biofizika, biokimyo va boshqalarga asoslanadi. SHuningdek, tabiiy fanlar: fizika, kimyo, geologiya, geografiya, matematika bilan uzviy aloqada rivojlanadi.
Hozirgi ekologik vaziyat barcha organlar va iqtisodiyotning turli jabhalarini ekologiyalashtirishni talab etmoqda. Bu esa ekologiyaning falsafiy, sotsiologik, pedagogik, axloqiy, huquqiy, iqtisodiy jihatlarini chuqur o‘rganishga undamoqda. Ekologiyani ushbu fan sohalari bilan chambarchas tarzda rivojlanishi insonni tabiatga munosabatini tubdan o‘zgartirishi mumkin. Ayniqsa, ekologiyaning iqtisodiyot bilan hamjihatligi, ushbu aloqadorlik va o‘zaro ta’sir mohiyatini anglash, islohotlar sharoitida juda muhimdir.

5.