Фавқулодда вазиятларда аҳоли хавфсизлиги

Хавфсизликни таҳлил қилиш усуллари ва хавфни ўрганиш тартиби
Хавфсизлик тизимини икки хил, яъни априор ва апостериор усубларда таҳлил қилиш мумкин. Иккала ҳолатда ҳам фойдаланиладиган услуб тўғри ёки тескари тартибда амалга оширилади :
Априор (илгаритдан тажрибаларга асосланмасдан) таҳлилда изланувчи берилган тизим учун потенциал бўлиши мумкин бўлган шундай кўнгилсиз ҳодисаларни танлайди ва уларнинг содир бўлишига олиб келувчи ҳар хил ҳолатлар тўпламини тузишга интилади. Апостериор (тажриба ва фактларга асосланган) таҳлил кўнгилсиз ҳодисалар рўй бергандан кейин ўтказилади. Бундай таҳлилнинг мақсади - келажак учун тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат. Бу икки услуб бир-бирини тўлдиради. Таҳлилнинг априор (тўғри) усули оқибатни кўриш учун сабабларни ўрганади. Тескари усулда сабабларни аниқлаш мақсадида оқибатлар таҳлил қилинади, яъни таҳлил асосий ҳодисадан бошлаб ўрганилади. Иккаласида ҳам охирги мақсад ҳамма вақт ҳар қандай кўнгилсиз ҳодисаларнинг олдини олишдир. Хавфсизликни таҳлил қилганда энг асосий муаммо тизимнинг кўрсаткичларини аниқлаш ёки уни чегаралашдир.
Замонавий хавфсизликни бошқариш тизимларини яратишда миқдорий хавф таҳлили ҳам талаб этилади.
Миқдорий таҳлил ўтказишда юқори малакали бажарувчилар, ускунанинг авариявийлиги, ишончлилиги бўйича катта ҳажмда маълумотлар, экспертиза ишларини бажарилиши, атроф-муҳитнинг ўзига хос жиҳатлари, об-ҳаво шароитлари, одамларнинг хавфли ҳудудларда бўлиш вақти ва бошқа омилларни ҳисобга олиш талаб этилади. Хавфнинг миқдорий таҳлили турли хавф-хатарларни ягона кўрсаткичлар бўйича баҳолаш ва таққослаш имконини беради. Ушбу усул қуйидаги ҳолларда юқори самара беради:

• хавфли ишлаб чиқариш объектини лойиҳалаш ва жойлаштириш босқичида;
• хавфсизлик чораларини асослаш ва оптималлаштиришда;
• бир турдаги техник қурилмалар (масалан, магистрал қувур ўтказгичлар) га эга хавфли ишлаб чиқариш объектларида йирик авариялар хавфини баҳолашда;
• инсонлар, мулк ва атроф-муҳит учун аварияларнинг хавфини комплекс баҳолашда.