Фавқулодда вазиятларда аҳоли хавфсизлиги

Хавфларни ўрганиш тартиби уч хил бўлади:
I. Босқич - хавфларни олдиндан таҳлил этиш.
1-қадам хавф манбаларини аниклаш.
2-қадам хавфларни вужудга келтирадиган кисмларни аниклаш.
3-қадам таҳлилни чегаралаш, яъни текширилмайдиган хавфларни чиқариб ташлаш.
II. Босқич - хавфли ҳолатларнинг кетма-кетлигини аниқлаш, ходиса ва хавфлар “дарахтини” (поғона) тузиш (панжараси).
II. Босқич - оқибатлар таҳлили.
Методологик тахлил жараёнида назарий ва амалий элементлар чалкашиб кетган.
Хавф таҳлили усулларини танлашда таҳлилнинг мақсади, вазифалари, ўрганилаётган объектларнинг мураккаблик даражаси, зарур маълумотларнинг мавжудлиги ва таҳлилни ўтказиш учун жалб қилинадиган мутахассисларнинг малакаси ҳисобга олиниши лозим.
Объектларнинг хавфсизлиги ва ундаги бахтсиз ҳодисаларни таҳлил қилишда «сабаблар ва хавфлар дарахтлари» дан тизим сифатида фойдаланиш
 
Хавфсизликнинг системаси - бу хавфсизликнинг мураккаб масалаларини хал килиш йулларини тайёрлашда ва асослашда фойдаланиладиган методологик чоралар йигиндисидир.
Ўзаро таъсири билан аниқ бир максадга эриштирадиган алокадор кисмлар йигиндиси - система деб аталади.
Қисм - (компонент) - деганда биргина моддий объектдан ташкари алокалар ва богланишлар хам тушунилади. Хар кандай созланган машина техник системасининг мисоли тарикасида кўриниши мумкин.
Кўнгилсиз вокеаларнинг пайдо булишини сабабларини аниқлаш, уларни камайтиришга қаратилган тадбирлар хавфсизлик системаси тахлилнинг асосий мақсадидир. Ҳар қандай сабаб(лар) натижасида вужудга келган хавфлар зарар келтиради.
Сабабсиз чинакам (хақиқий) хавф ҳам зарар ҳам йўқ. Демак, хавфдан сақланиш унинг-келиб чиқиш, сабаларини билишга асосланган.
Ҳар қандай сабаб(лар) натижасида вужудга келган хавфлар зарар келтиради.
Сабабсиз чинакам (хақиқий) хавф ҳам зарар ҳам йўқ. Демак, хавфдан сақланиш унинг-келиб чиқиш, сабаларини билишга асосланган.
Содир булган хавфлар билан сабаблар уртасида сабаб-оқибат алоқаси бор. Ўз йўлида бир сабаб иккинчи сабабий оқибати бўлиб чиқади ва ҳ.к. Шундай қилиб, сабаблар ва хавфлар занжирсимон системани яратади. Бундай боғлиқликларнинг график кўриниши (тасвир) шохли дарахтга ўхшайди. Ҳозирда “Сабаблар дарахти”, “Инкорлар дарахти”, “Хавфлар дарахти” ва булар ҳар хил “дарахтлар” деган тушунча ва у “дарахтлар” ни тузиш учун керакли рақамлар мавжуд. Қуриладиган “дарахтлар” да сабаб шохлари ва хавф шохлари бор. Уларни ўзаро ажратиб ташлаш мумкин эмас. Шунинг учун хавфсизликни таҳлил этишда тузилган дарахтни “сабаблар ва хавфлар” деб аташ лозим.
Содир булган хавфлар билан сабаблар уртасида сабаб-оқибат алоқаси бор. Ўз йўлида бир сабаб иккинчи сабабий оқибати бўлиб чиқади ва ҳ.к. Шундай қилиб, сабаблар ва хавфлар занжирсимон системани яратади. Бундай боғлиқликларнинг график кўриниши (тасвир) шохли дарахтга ўхшайди. Ҳозирда “Сабаблар дарахти”, “Инкорлар дарахти”, “Хавфлар дарахти” ва булар ҳар хил “дарахтлар” деган тушунча ва у “дарахтлар” ни тузиш учун керакли рақамлар мавжуд. Қуриладиган “дарахтлар” да сабаб шохлари ва хавф шохлари бор. Уларни ўзаро ажратиб ташлаш мумкин эмас. Шунинг учун хавфсизликни таҳлил этишда тузилган дарахтни “сабаблар ва хавфлар” деб аташ лозим.