Filologiyasi kafedrasi kurs ishi mavzu: Arab tilida “predloglar” mavzusini o’tishda qo’llaniladigan metodlar Bajardi

بسم الله - Alloh nomi bilan
للمعلم - O’qituvchi uchun

حتى بيت – Uygacha
بعدالدرس- Darsdan so’ng

Ravish predloglarning ba’zilari mustaqil ma’nodagi so’z ham bo’lib kelishi mumkin.Ular predlog vazifasiga o’tganida tushum kelishigi formasini oladi.

Masalan:

داخلٌ – ichkari
داخلَ البيتِ – uyning ichkarisida
Shuni alohida ta’kidlab o’tish kerak-ki, bu predloglar mustakil so’z bo’lib, boshqa predloglar bilan birga ham ishlatilishi mumkin.
Masalan:

خارجٌ – tashqari
خارجِ المدينة في – shahar tashqarisida

Arab tilida faqat uchtagina kelishik bo’lganligi sababli predloglar ko’p ishlatilib, qolgan kelishiklar ma’nolarini ifodalab kelishi mumkin.

Yuqorida biz predlogdan keyin kelgan so’z qaratqich kelishigida ishlatiladi, degan edik. Agar so’z uch kelishikli bo’lsa, u aniq tanvin-kasra harakatiga tugaydi:
من + كتابٌ =من كتابٍ

Agar so’z ikki kelishikli bo’lsa, u fatha bilan tugasa ham qaratqich kelishigida hisoblanadi:

خارجَ + طشقندُ = خارجَ طشقندَ

Bordiyu so’z kelishiklarda turlanmasa, uning harakati predlog ta’sirida ham o’zgarmaydi:

من + عصاً = من عصاً
Ba’zi predloglarning ma’nolari
Yuqorida eslatib o’tgan predloglarimiz o’z vazifasiga qarab ishlatiladi:

في - predmetning joylashishini, uning o’rni va vaqtini bildiradi. Yana u biror narsa ichidaligini ko’rsatadi: في القديمِ - qadimda, في المصنع - zavodda.

على - bu predlog ham في ga o’hshaydi. YA’ni predmetning joylashuvi, uning o’rnini bildiradi. Faqat في da biror narsaning ichidaligiga ishora qilingan bo’lsa, على predlogi biror narsaning ustida joylashganligiga ishora qiladi: على الأرضِ - yer ustida.
إلى -ish-harakati yo’naltirilgan joy yoki shahsni bildiradi: إلى المعلم - o’qituvchiga, إلى السوقِ- bozorga.