Fizika” fanidan laboratoriya ishlarini bajarish bo’yicha 5320300 – «Texnologik mashina va jihozlar»

Olingan natijalar tahlili. Xatoliklarni baholash.
Bu tajribani o'tkazishda o'lchashlar uchun taxminan 20 minut va natijalarni baholash uchun 30 min vaqt talab qilinadi.
Qo'shimcha mashqda olingan inersiya momenti qiymati I = 1 kg m² bo'yicha erkin tushish tezlanishini aniqlash mumkin.
Shuningdek har bir tebranishda ishqalanish tufayli energiya yo'qotilishini balandlik pasayishini o'lchab hisoblash mumkin. Ilg'or talabalar uchun harakatni yo'nalishi o'zgarishini deyarli elastik to’qnashuvdagidek deb hisoblab tahlil qilishni tavsiya qilamiz.
Olingan natijalarni xatolik darajasini tahlil qilishimiz zarur.
Olingan xatoliklarni keltirib chiqaradigan quydagi sabablarini keltirishimiz mumkin:

1. 
   Agar (5) formulada qatnashadigan o’zgarmas kattaliklarni aniqlashda xatolikka yo’l qo’ysak (massa, uzunlik va erkin tushish tezlanishini rial holatda bo’lmasligi)
   
2. 
   Tajriba jarayonida vaqtni o’lchashdagi xatolikda (ushbu holatda electron sekundametrda xatoliklar)
   
3. 
   Diskni ip bilan ishqalanishi olingan energiyani yo’qolishiga sabab bo’ladi (Energiyani saqlanish qonunida etiborga olish kerak)
   
4. 
   Diskni tushish vaqtiga tebranishni hosil bo’lishi
   

Ushbu sabablar tufayli tajriba natijalarida xatolikka yo’l qo’yilishi mumkin.
Tajribalar uchun (5) formulaga asosan hisoblanadi.
O’rtacha nisbiy xatolik va uning foizlardagi qiymati

ifoda yordamida hisoblanadi. O’lchanayotgan kattalikning xaqiqiy qiymati
(4)
yordamida aniqlanadi.


O‘zlashtirish uchun savollar.

1. 
   Inersiya momenti deb nimaga ayiladi?
   
2. 
   Inersiya momentining birligi nima?
   
3. 
   Aylanma harakat dinamikasining asosiy tenglamasi qanday?
   
4. 
   Energiyaning saqlanish qonuni haqida gapiring.
   
5. 
   Kinetik energiya deb nimaga aytiladi?
   
6. 
   Potensiyal energiya deb nimaga aytiladi?