Fizika,2 qism 20

Råzårfîrd tàjribàsi. Råzårfîrdning o‘z îldigà qo‘ygàn màqsà-

dini tushunish uchun àtîmning Òîmsîn mîdålini îddiy tàrvuz

sifàtidà  tàsàvvur  qilàylik:  tàrvuzning  go‘shti  musbàt  zàryadlàri

bo‘lsà, danàklàri elåktrînlàr bo‘lsin. Bungà ishînch hîsil qilish

uchun  qàndày  yo‘l  tutish  kerak?  Bundày  tàrvuzni  pàrchàlàb

bo‘lmàydi,  chunki  u  judà  kichkinà,  kàttàligi  10

-10

  m.  Yagînà

yo‘l  tàrvuzgà  undàn  hàm  kichikrîq

jismlàrni  yo‘nàltirish,  ya’ni  uni

nishîngà  îlib  îtish.  Òàrvuzni  tåshib

o‘tgàn o‘q uning ichki tuzilishi hàqidà

mà’lumît  båràdi.  Bîrdi-yu,  tàrvuz-

ning màrkàzi tîmîn yo‘nàlgàn o‘qlàr

uni  tåshib  o‘tmàsdàn  îrqàgà  qàytsà-

chi?  Bundàn  qanday  õulîsà  chi-

qàrilàdi?  Dåmàk,  uning  màrkàzidà

o‘q  tåshib  o‘tà  îlmàydigàn,  îg‘ir

o‘zàk bo‘lmîg‘i kåràk. Àks hîldà o‘q

îrqàgà  qàytmàs  edi.  Endi  Råzårfîrd

tàjribàsining sõåmàsi bilàn tànishàylik

(43- ràsm).  Råzårfîrd  tàjribàsidà