Fizikadan masalalar yechish texnologiyalari 1-mavzu. Nuqta kinematikasi, Qattiq jism kinematikasiga doir masalalar yechish

TO’G’RI ChIZIQLI TEKIS O’ZGARUVChAN HARAKAT
Tezlikning vaqt bo’yicha o’zgarishi tezlanish deyiladi
Teng vaqtlar ichida tezlikning teng miqdorlarga o’zgarishi tekis o’zgaruvchan harakat deyiladi
Agar jism o’z to’g’ri chiziqli tezligini ₀ dan  ga t vaqt ichida o’zgartirsa, bosib o’tilgan yo’l tezliklar va vaqt bilan chegaralangan yuzaga teng bo’ladi (7-rasm)

Agar biz S=x-x₀ ekanligini hisobga olsak jismning harakat tenglamasi quyidagicha bo’ladi:

tekis tezlanuvchan	tekis sekinlanuvchan
 (t) grafikda grafikning Ot o’q bilan xosil qilgan α burchak tangensi tezlanishni beradi (8-rasm) Tezlanish bilan harakat qilayotgan jismning ixtiyoriy vaqtdagi tezligi tezlanuvchan (a>0) va sekinlanuvchan (a<0) holatlari uchun quyidagicha

ERKIN TUShISh TEZLANIShI

Erkin tushayotgan jism Yer markaziga yo’nalgan a=g=9.81m/c² tezlanish bilan harakat qiladi.
Agar jism tepaga harakatlanayotgan bo’lsa o’z tezligini 9.81m/s ga kamaytirib boradi, pastga harakatlanayotganda esa sekundiga 9,81m/s ga oshirib boradi ya’ni

Agar bizga a) ₀, ,t b) ,₀,g v) ₀, g, t, parametrlar berilsa og’irlik kuchi ta’siri erkin harakatlanayotgan jismning ko’chishi S ni quyidagi formulalar orqali topamiz.

Erkin tushayotganjismning tushish vaqti
Biror h balandlikdan tepaga va pastga ₀ boshlang’ich tezlik bilan otilgan jismning yerga tushish vaqtlari:
tepaga otilganda pastga otilganda
Biror h balandlikdan erkin boshlang’ich tezliksiz tushayotgan jismning yerga urilish vaqtidagi tezligi:
Jism ₀ boshlang’ich tezlik bilan tepaga yoki pastga otilishidan qat’iy nazar yerga bir xil quyidagicha tezlik bilan uriladi:

Yer sirtidan tepaga ₀ boshlang’ich tezlik bilan otilgan jismning ixtiyoriy h balandlikdagi tezligi:

GORIZONTGA BURChAK OSTIDA OTILGAN JISMNING HARAKATI

Agar gorizontga  burchak ostida otilsa 0 boshlang’ich tezlikning o’qlardagi proeksiyasi quyidagicha (9 - rasm) Jism gorizontga burchak ostida otilsa vaqt o’tishi bilan tezlikning OX o’qdagi proeksiyasi o’zgarmay faqat OU o’qdagi proeksiyasi har sekundda 9,81 m/s ga o’zgaradi. Chunki og’irlik kuchi faqat vertikal ta’sir qiladi

Demak ixtiyoriy paytdagi tezlikning o’qlardagi proeksiyalari quyidagicha