Газобетон ишлаб чикариш учун боғловчи ва тулдирувчи моддалар

Газобетон ишлаб чикариш учун боғловчи ва тулдирувчи моддалар
Газобетоннинг мустаҳкамлиги ва бошқа тавсифлари асосан қўлланиладиган материалларнинг тури ва сифатига боғлиқ бўлади. Газобетон учун ишлатиладиган материалларни тўғри танлаш яъни, газобетонга қўйиладиган талаб, материалларнинг хусусиятларини ҳисобга олиш орқали амалга оширилади ва бу бетон технологиясида алоҳида ўрин тутади.
Қурилиш конструкциялари бетонини тайёрлаш учун анорганик боғловчи моддалардан кенг фойдалинади. Бу моддалар сув билан аралаштирилганда ички физик-кимёвий жараёнлар таъсирида юмшоқ хамир ҳолатидан аста- секин қотиб, мустаҳкамлиги ортиб боради ва тошдек қаттиқ материалга айланади. Анорганик боғловчи моддалар сувда (цементлар) ва ҳавода (оҳак, гипс ва ш. к.лар) қотадиган ҳилларга бўлинади.
Портландцементнинг таркиби ва асосий хоссалари. Хозирги кунда бетон ишлаб чиқаришда энг кўп қўлланиладиган боғловчи моддалардан бири бу портландцемент ва унинг махсус ҳилларидир (ГОСТ 10178-85).
Портландцемент гидравлик боғловчи модда бўлиб, сувли муҳит ва ҳавода жуда яхши қотади. Бу-кул ранг кўринишдаги клинкерни майин туйиш ва гипс қўшиш орқали олинади. Клинкер эса аниқ миқдорда олинган ва таркибида 75-78 % СаСО₃ ва 22-25 % SiO₂+Al₂O₃+Fe₂O₃ бўлган ҳом ашё аралашмасини бир текис пишгунга қадар куйдириб олинади.
Юқори сифатли цемент олиш учун унинг кимёвий таркиби ва хом ашё аралашмасининг таркиби барқорар бўлиши шарт. Цемент клинкерини туйиш даврида 10-20 % доналанган хумдон шлаки ёки фаол минерал қўшимчалар (кремнозем) қўшилади. Олинган таркибни 1200-1450 ⁰С ҳароратда куйдириш натижасида клинкер минераллари ҳосил бўлади: ўзгарувчан таркибли кальций алюмоферритлар хСаО·уАl₂O₃·zFe₂O₃; уч кальцийли алюминат 3СаО·уАl₂O₃; икки кальцийли силикат (белит) 2СаО·SiO₂ ва уч кальцийли силикат (алит) 3СаО·SiO₂. Бу тўрт бирикма цемент клинкерининг асосий таркибий қисмидир, шулардан охирги икки кальций силикатлар клинкер ҳажмининг 70-80 % ни ташкил этади.
Цементнинг сифатига юқори мустаҳкамликдаги тез қотадиган гидравлик модда хусусиятига эга бўлган уч кальцийли силикатнинг юқори даражадаги миқдори асосий таъсир кўрсатади. Икки кальцийли силикат ўртача мустаҳкамликдаги секин қотадиган гидравлик боғловчи ҳисобланади. Уч кальцийли алюминат тезроқ қотади, лекин мустаҳкамлиги пастроқ бўлади. Цементнинг минерологик таркибини ўзгартириб, унинг сифатини бошқариш мумкин. Масалан, белит миқдори юқори бўлган цементлар (белитли) секин қотади, аммо вақт ўтиши билан мустаҳкамлиги ошиб боради ва бир неча йилдан сўнг юқори мустаҳкамликка эришиши мумкин.