Foyda :tannarx * 100=Rentabellik
Bizningmisolimizdabuko‘rsatkichlarquyidagiko‘rinishnioladi. 240-200=40 va 40:200 x 100=20%
Xaridor - mijoz, buyurtmachi-iste’molchi talablarini inobatga olgan biznes kafolatli rivojlanib boradi. Aldanib qolgan tomondan do‘stlik kutib bo‘lmaydi. Xaridor qimmatrok bo‘lsa ham raqobatchilaringizdan harid qilishi mumkin. Aytilganlar bir jihatdan marketingga talluqli bo‘lsa ham moliyaviy rejalashtirishda shu holatlarni ham e’tiborga olish, bozorda yakka hokim emasligingizni, baxolarni pasaytirish yo‘llarini topib sotgan, yutib ketishini unutmaslikka harakat kilinadi(bu Xitoy bozoriga taaluqli).
Moliyaviyboshqaruvningtarkibiyqismimoliyaviyrejalashtirishto‘g‘risidaso‘zyuritilgandatalabalarnimoliyalashtirishningturlari, usullari, manbalarikabimurakkabmasalalargajalbkilmadik.
Rejalashtirishusullari – iqtisodiytahlil, balanslihisobkitoblarvapuloqimlariusuli, ko‘pvariantlilik, iqtisodiymatematikmodellashtirish, vaboshqarishdir. Buusullarmutaxassis – moliyamenejerlaritomonidaqo‘llaniladi.
Biznessubektlariningaktivlariniboshqarish, aylanmamablag‘larnimoliyalashtirishjarayonlariniboshqarish, puloqimlariniboshqarish, harajatlarinioptimallashtirishvadaromadlarniko‘paytirishmasalalarimoliyaviyrejalashtirishningasosiyvazifalarixisoblanadi.
Moliyaviymenejmentningasosiymasalalaridanya’nabiridebitorlikvakreditorlikqarzlariniboshqarishdir.Xozirda biznes jarayonlarining pul mablag‘lari bilan taminlaganlik darajasining nisbatan past ekanligi ( 2018 yilning 1 yanvar xolatiga ko‘ra 23-24 % tashkil etgan). Bu xolat kichik biznes sub’ektlarining moliyaviy tomoniga salbiy tasir ko‘rsatmoqda.
Tijorat banklari tomonidan kichik biznes sub’ektlariga berilayotgan kreditlarni foyiz stavkalarining (14-23 % yukoriligidir).Biznessubektlarininginvestitsionfaoliyatiniboshqarish, moliyaviymenejmentningdiqqatmarkazidaturadigan, uningsamaradorliginiko‘rsatibberuvchifunksiyadir. Investitsiyalaryangiisho‘rinlariniyaratish, yangitovarlarniishlabchikarish, eksportsalohiyatinikengaytirishgaxizmatkiladi. Respublikamizdamakrodarajadagiiqtisodiyo‘sishnita’minlashvamavjudresurslardansamaralifoydalanish,investitsionfaoliyatniamalgaoshirishnibirlamchiahamiyatgaegaekanliginibildiradi.
Menejerlarmoliyaviymenejmentningyuqoridasanabo‘tilganbarchamasalalarigaalohidaixtisoslashtiriladilar. Maxsusyo‘nalishdagimutahassislarningmaslahatlarivatavsiyalaridanfoydalanishmamlakatmiqyosidayalpiichkimahsulotni, biznesfaoliyatimiqyosidaesaqo‘shilganqiymatniko‘paytirishgaxizmatqiladi. Biznesjarayonlariniboshqarishnio‘rganayotgantalabalar. moliyaviymenejment, risklarniboshqarishvaboshqamasalalarqatoridao‘zlariuchunmoliyaviytushunchalarnihambilibolishlarifoydalixisoblanadi. Kasbishifokoryokiharbiysohamutaxassisibo‘lsada, yo‘lharakatiqoidalarinio‘rganibborishizarurbo‘lganikabi, biznesegalarihammoliya, kredit, soliq, sug‘urtakabiiqtisodiytushunchalarnibilishlarishart.
Harkuniaxborotvositalaridatakror-takroryalpiichkimahsuloto‘sayotgani, mintaqaviyichkimahsulot, korxonaqo‘shilganqiymatiortayotganito‘g‘risidaeshitamiz, o‘qiymiz, ko‘ramiz. Xo‘sh, o‘shaYAIMnima? Uniqachonnimagaqo‘shib “iste’mol” qilishkerak. YAlpiichkimahsulotxo‘jalikfaoliyatinimuvofiqlashtiruvchiengqulay, engmuhim, engto‘g‘ribahoberuvchiko‘rsatkich. Korxonafaoliyatidaqo‘shilganvatanolinganqiymatlarqo‘shilibhududiyichkimahsulot, ularhamqo‘shilibmamlakatyalpiichkimahsulotinitashkiletadi. Qo‘shilganqiymato‘zinima? 1.Ishhaqivaungamajburiyajratmalar. 2.Asosiyvositalar (bino, dastgoh,asbobuskunalarni,stanoklarni, mashinalarni) eskirishi, eyilishiyokiamortizatsiyasikiymati 3. Soliqlar . Ersolig‘i, mol-mulksolig‘i, suvresurslaridanfoydalanganlikuchunsoliq, erqaridanfoydalanganliksolig‘ivaruxsatnoma, litsenziya, bojxonabojikabitannarxdaaksettiriladigansoliqvamajburiyto‘lovlar. 4. Foyda. Foydaqachonma’lumbo‘ladi? FoydaTovarrealizatsiyaqilingachxaridortomonidanbozornarxitanolingachma’lumbo‘ladi. Realizatsiyanarxidanimalarbor? Xom-ashyo, elektr, gaz, transportvaboshqachetdanpulgasotibolinadiganqimmatliresurslarvabizxo‘jalikyurituvchilarqo‘shganqiymatlarkiradi. Xomashyoninarxinitanolib, bizsotiboldik. YA’niuningqiymatinibizbelgilamadikbozorbelgiladi. Bizqo‘shaolganqiymatlarsanabo‘tilgan 4 taguruhgakiruvchiqimmatlar, ya’niishhaqi, amortizatsiyaningyillikkiymati, soliqlarvafoyda. Harbirkorxonaningo‘ziqo‘shganqiymatiyig‘ilibtarmoq, hudud, mintaqavamamlakatmiqyosidako‘rsatkichlarinitashkiletadi.
Moliyaviymenejmentdaturlisharoitlardavausullardafoydanime’yorlashtirish, oldindanbelgilash, to‘g‘risidaharbirbiznessubektlariningo‘zigaxosxususiyatlaridankelibchiqadiganmulohazalarilgarisuriladi. Foydaaniqlangani – bumahsulotrealizatsiyabo‘lganliginibildiradi. YA’nitovarnisotishgachatayyorlashuchunsarflanganbarchaharajatlarto‘liqqoplanganliginibildiradi. Ishchi, xizmatchi, korxonaegasihamo‘zigaxisoblanganishhaqini, soliqlarnito‘laganholdafoyda olishimumkin. Xattobinoijarasiuchunto‘langanmablag‘hamqaytadi. Ishhaqiningto‘langanligibilanmamlakatdaishlabchiqarilayotganvachetdankeltirilgantovarlarnisotibolishuchunxaridquvvatigaegabulganharidorlarvabuyurtmachilarshakillanadi. Ishhaqito‘langaniyagonaijtimoiyto‘lovpensiyajamg‘armasigamehnatvabandlikkako‘maklashishjamg‘armasiga, kasabauyushmalarifederatsiyasigapulkelibtushganini , ya’nipensiyalarnito‘labiste’molchilarningxaridquvvatita’minlanganligivaboshqabirqatorijtimoiyqo‘llabquvatlashishlarimoliyalashtirilganliginibildiradi.
Tovarrealizatsiyabo‘lib, yangidanqo‘shilganqiymattanolinganligidavlatbyudjetidaromadlarigasoliqlarvaboshqamajburiyto‘lovlarxamdanosoliqdaromadlarkelibtushganliginibildiradi.
Biznesjarayonlaridasoliqlarningo‘rnialohidaahamiyatkasbetganinivaxususiybiznesegalariuchunmuxumaxamiyatgaegaliginixisobgaolibsoliklarmasalasinialoxidabulimdayoritibberishgaxarakatkildik.
Do'stlaringiz bilan baham: |