Huvaydo "Rohati dil" dostoni

Bundan anglashiladiki, Xo‘janazar Gʻoyibnazar eshon xonadonida O‘shda tug‘ilgan, keyinchalik ota-onasi bilan birga Chimyonga ko‘chib kelishgan. Holbuki, Huvaydo “Rohati dil” dostonining “Sababi nazmi kitob” bobida o‘zining nasl-nasabi, tug‘ilgan joyi haqida quyidagi aniq ma’lumotni beradi:

• Bundan anglashiladiki, Xo‘janazar Gʻoyibnazar eshon xonadonida O‘shda tug‘ilgan, keyinchalik ota-onasi bilan birga Chimyonga ko‘chib kelishgan. Holbuki, Huvaydo “Rohati dil” dostonining “Sababi nazmi kitob” bobida o‘zining nasl-nasabi, tug‘ilgan joyi haqida quyidagi aniq ma’lumotni beradi:

Kaminaning oti Xojamnazardur,

Atosinging oti Gʻoyibnazardur.

Nasabda O‘shiyu mavludi Chimyon

Gʻaribu xoksoru dil parishon.

Bundan tashqari, I. Ostonaqulov Hidoyatulloh shayx Yusuf o‘g‘lining ismini bir joyda “Ofoqxoja”, boshqa joyda esa “Ofoqxo‘ja” deb yozadiki, bu ham qator anglashilmovchiliklarni keltirib chiqaradi. Zero, biz milliy mustaqillik yillaridagina diniy-tasavvufiy tushunchalarning nozik ma’no va mazmunini bir-biridan farqlay boshladik. Holbuki, 1981 yili Moskvada chop etilgan “O‘zbek tilining izohli lug‘ati” da “xoja” va “xo‘ja” so‘zlari birma’noli tushunchalar sifatida talqin etilgan edi[3].

• Bundan tashqari, I. Ostonaqulov Hidoyatulloh shayx Yusuf o‘g‘lining ismini bir joyda “Ofoqxoja”, boshqa joyda esa “Ofoqxo‘ja” deb yozadiki, bu ham qator anglashilmovchiliklarni keltirib chiqaradi. Zero, biz milliy mustaqillik yillaridagina diniy-tasavvufiy tushunchalarning nozik ma’no va mazmunini bir-biridan farqlay boshladik. Holbuki, 1981 yili Moskvada chop etilgan “O‘zbek tilining izohli lug‘ati” da “xoja” va “xo‘ja” so‘zlari birma’noli tushunchalar sifatida talqin etilgan edi[3].
• “Xoja” –fors-tojikcha so‘z bo‘lib, “ega, boshliq, xo‘jayin” ma’nolarini anglatadi. Tasavvufiy istilohda- tariqat boshlig‘i, rahnamosi ma’nosida qo‘llanadi.
• Abduxoliq Gʻijduvoniy asos solgan Xojagon tariqati silsilasiga mansub bo‘lgan so‘fiylarning ismlari xoja so‘zi bilan sharaflangan: Xoja Bahouddin Naqshband, Xoja Ubaydullo Ahror, Ofoqxoja va hokazolar.