I bob. Ishlab chiqarish va ishlab chiqarish funksiyasi

ISHLAB CHIQARISH VA ISHLAB CHIQARISH FUNKSIYALARI
REJA:


KIRISH


I.BOB. ISHLAB CHIQARISH VA ISHLAB CHIQARISH FUNKSIYASI.
1.1. Ishlab chiqarish - korxonalarining asosiy faoliyati
1.2.Firmaning qisqa va uzoq muddatli ishlab chiqarish
davrdagi faoliyati


II.BOB.MEHNАTGА HАQ TO’LАSH TIZIMLАRI TUSHUNCHАSI VА ULАRNING TАSNIFI


2.1. Ish hаqini tаshkil etishdа xodimlаr bilаn ish beruvchilаr o’rtаsidаgi munosаbаtlаrning аsosiy dаrаjаlаri
2.2.Ish hаqining ishbаy hаmdа vаqtbаy tizimlаrini qo’llаsh
2.3.Korxonаlаrdа ish hаqigа qo’shimchаlаr vа ustаmаlаr


XULOSA


FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR


KIRISH

Ish haqining shakllari va turlari. Ishlab chiqarishning texnik asoslarvdagi, ishchilar mehnatining mazmunidagi, ularga bilim berish va kasb-korlikka o'rgatish borasidagi o'zgarishlar munosabati bilan ish haqi shakli va tizimlari ham o'zgarib boradi. Ish haqini tashkil etishda uning ikkita asosiy shakli: vaqgbay va ishbay shakllari farqlanadi.Vaqgbay ish haqi xodimning malakasi, mehnatniig sifati va ishlagan vaqtiga qarab to'lanadigan ish haqidir. U odatda mehnatning natijalarini aniq hisoblab bo'lmaydigan, balki yaar aniq vazifalar doirasini bajarish bilan belgilanadigan vaqtda (masalan, injener-texnik xodimlar va xizmatchilar, sozlovchilar, elektromontyorlar va shu kabilarga haq o'lashda) yoki mahsulot ishlab chiqarish texnologik jarayoniing borishi bilan belgilanadigan va bevosita ishchiga bog'liq bo'lmagan paytlarda (masalan konveyerlar va avtomat iniyalarida ishlash) qo'llaniladi.

Ishbay ish haqi ishchining ishlab chiqargan mahsulot nqdori yoki bajargai iishning miqdoriga qarab beriladigan ish haqidir. Mahsulot birligi uchun ratsenka (to'lov), ta'rif gavkasidagi haqni ishlab chiqarish normasiga taqsimlash yo'li bilan aniqlanadi. Haq to'lash shakllarining aniq mehnat sharoitlarini hisobga oladigan turlari ish haqining nzimini tashkil qiladi. Chunonchi, ishchilarning bir ismiga to'g'ri ishbay tizimi bo'yicha haq to'lanadi. Bunda ishlab chiqarish normasi qay darajada bajarilishidan qat'iy razar, ish haqi yagona mahsulot birligi uchun belgilangan ratsenka bo'yicha to'lanadi.Ishbay-mukofot tizimi bir qancha qo'rsatkichlar uchun mukofot berishni nazarda tutadi. Ishbay-progressiv haq go'lashda ishchining belgilab qo'yilgan norma doirasida ishlab chiqargan mahsulotiga uning birligi uchun belgilangan ratsenka bo'yicha ish haqi beriladi, normadan yuqorisiga esa oshirilgan haq (ratsenka) bo'yicha pul to'lanadi. Ishbay-ish xaqining tizimida yakka tartibdagi, jamoa va ijara pudratida qo'llaniladigan mehnatga haq to'lash farqlanadi. Bunda olingan tayyor mahsulot uchun uning sifati va ishlab chiqarish chiqimlarini hisobga olib haq to'lanadi. Haq to'lashning jamoa shaklida ish haqi brigada, sex va boshqa bo'linmaning pirovard mehnat natijalariga boshiq qilib (qo'yiladi. Bunda har bir xodim faqat o'ziga berilgan shaxsiy topshiriqlargagina emas, balki shu bilan birga bo'linmaning butun ish hajmini ham bajarishdan manfaatdor bo'ladi.
Ishchilarning ish haqini tabaqalashtirish eng avvalo davlat tarif tizimi yordamida amalga oshiriladi. Tarif tizimi gajmui yordamida tarmoqlar va mamlakat mintaqasi bo'yicha, ular ichida esa ishlab chiqarish turlari, turli toifadagi xodimlar malakasi va mehnat sharoitlariga qarab ishchi va xizmatchilarning ish haqi darajasi tartibga solib turiladi.Tarif tizimi tarif-malaka spravochniklarini va ish haqiga har xil koeffitsiyentlarini o'z ichiga oladi.