I булим. Ахборот тизимлари ва технологияларини миллий ифтисодда 1уллаш асослари



Download 0,67 Mb.
bet3/29
Sana28.02.2022
Hajmi0,67 Mb.
#473731
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   29
Bog'liq
I булим

Тизимлар таснифи. Тизимларни киёслаш ва фарклаш, уларнинг бир-бирига ухшашлари ва фарклиларини ажратиш оркали таснифлаш амалга оширилади.
Таснифлаш — бу факат борлик, модели ва уни турли белгилар, яъни, кириш ва чикиш жараёнларининг баёни, уларнинг келиб чикиши, бошкарув тури, бошкарувнинг ресурслари билан таъминланганлиги ва хакозо буйича амалга ошириш мумкин. Бизни тизимнинг келиб чикиши буйича таснифлаш цизицтиради. Тизимни мазкур белгига кура таснифлаш 1.1-расмда келтирилган.
Суньий тизимлар — бу инсон томонидан яратилган тизимлардир.
Табиий тизимлар бу табиатда ёки жамиятда инсон иштирокисиз юзага келган тизимлар.
Ералаш тизимлар таъбий ва сунъий тизимларни уз ичига олади.
Эргономик тизимлар — бу, «машина — инсон- оператор» мажмуи.
Биотехник тизимлар — тарик организмлар ва техник курилмалар кирадиган тизимлардир.
Ташкилий тизимлар — бу, зарурий воситалар билан жихозланган кишилар жамоасидан ташкил топган тизимлар саналади.
Ташкилий тизим — бошкариш, шунингдек, ташкилий тузилма, максадлар, бошкариш самарадорлиги ва ходимларни рагбатлантириш коидалари мезонлари учун фойдаланадиган, ходимларнинг юриштуриши ва техник воситаларнинг ишлатилиш тартибини белгиловчи коидалар йигиндисидир.

Ташкилий тизимлар ишлаб чикариш воситаларидан фойдаланувчи кишилар жамоасининг ишлаб чикариш фаолиятини бошкариш учун мулжалланган. Охиргиси анча
мухим холат хисобланади, чунки ташкилий тизимлар техник воситаларнинг узига хослигини, хусусан, бошкарув воситаларини хисобга олиши лозим.
Тизимда бошкарув объекти — бу муайян моддий захираларга эга ва аник махсулотни олишга йуналтирилган ишлаб чикариш операцияларини бажарувчи вазирлик, идора, корхона, цех, ишлаб чикариш, участкалар, ижрочилар жамоаси ёки айрим шахслардир. Бошкарув объектининг фаолияти ишлаб чикариш жараёни чогидаги турли холатлардаги вазифаларни амалга оширишга буйсиндирилган.
Бошкарув органи объектни бошкариш учун ташкилий тизимдан фойдаланувчи шахс ёки шахслар гурухи саналади.
Ташкилий тизимлар автоматлаштнрнлган ёки автоматлаштнрнлмаган булиши мумкин.
Ташкилий тизимлар бир катор узига хос хусусиятларга эга. Дастлабки узига хослиги шуки, тизимнинг асосий элементи мураккаб, фаол тизим булган инсондир. Инсон юриштуриши, хулки жихатларининг амалий талабларини баён этувчи норасмий моделларини тузиш жуда мураккаб, баъзан эса иложи йук. Айни пайтда инсон ташкилий тизимларда карор кабул килувчи шахс (ККШ) хисобланади.
Ташкилий тизимларнинг иккинчи узига хослиги куп максадли ишлаш хусусиятидир. Ушбу тизимлар фаолиятининг самарадорлиги умуман олганда хам унинг кичик тизим ва элементларини ташкил этувчиларига куплаб микдордаги техник, иктисодий ва ижтимоий курсаткичлар билан белгиланади. Самарадорликни бахолашнинг купкиралиги купгина узаро боглик жихатлар буйича бошкаришни ташкил этиш заруриятига олиб келади. Бунда тизимнинг боши элементлари билан моддий ва ахборот жихатдан узаро таъсирини ташкил этиш талаб этилади.
Учинчи узига хослик — ташкилий тизимларнииг узлуксиз ривожланишини уз ичига олади, у янги эхтиёжлар пайдо булиши, бу эхтиёжларни ташки ва ички шарт-шароит хамда узгаришлар билан боглик холда кондириш йулларини такомиллаштирищцан иборат. Окдбатда, объектлар тармоцпари доимий узгаради, унинг элементлари уртасида янти алокалар пайдо булади. Шунингдек, хам алохида объект, хам умуман тизим сифатида бошкариш тизими узгаради.
1.2  БОШКАРУВ ТИЗИМИ
Ишлаб чикариш ва иктисодий объектларнинг мавжудлиги жамиятнинг у ёки бу эхтиёжларини кондириш билан белгиланади. Хар бир бундай объект узгарувчан мухит (давлат бошкарув органлари, бошка объектлар) билан муайян муносабатларда булади ва узаро таьсирининг мавжудлигини хамда уз вазифасининг бажарилишини таъминлайдиган куплаб турли элементлардан ташкил топади.
Кулланмада бундан кейин, хажм, мулкчилик шакли, ташкилий-хукукий макомидан катъий назар, исталган объект ташкилот деб юритилади.

Download 0,67 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   29




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish