Ilm – eng buyuk sharaf nimaga muhtojmiz?

ZAVQ MANBAI

Bu darajada ulug‘ va sharafli bo‘lgan ilmning zavq va lazzatini to‘liq his qilganimizda bir zum bo‘lsa ham o‘zimizni qo‘yishga joy topolmadik. Shuning uchun, ilmning zavqini bilganlar bu huzurni boshqa hech narsaga tenglashtira olmaydi. Kecha-kunduz demasdan butun umrlarini ilmga bag‘ishlaydilar. Hatto uxlashga, ovqatlanishga ketgan vaqtlarini katta yo‘qotish, deb biladilar. Chunki ilmning mazasini boshqa biror narsada topa olmaydilar. «O‘qishni boshqa hech bir xazinaga almashtirmayman», degan Ye. Gibbon, har holda bu haqiqatni oz bo‘lsa-da ifodalay olgan. Mashhur Imom A'zamning yaqin shogirdi Imomi Muhammadning ilmga shu qadar baland ediki, o‘zini qo‘yarga joy topa olmas edi. «Ey podshoh va vazir farzandlari! Keling, siz ham jannat lazzatini totib ko‘ring!» - der edi. Vafotidan keyin uni tushida ko‘rgan bir do‘sti undan so‘radi: «Qanday jon berding?», «Ilmiy bir masala bipan shug‘ullanayotgan edim, jonimni qanday chiqqanini sezmay qoldim».

Buyuklar o‘qishni shirin meva, deb bilishgan. Toza, musaffo havoga o‘xshatishgan. U bilan nafas olib, ruhiy tushkunliklarini, dard-alamlarini, jahllarini unutishgan. Montesk «Chorak soatlik o‘qish bilan barcha tushkunlik va g‘amginligim tarqab ketadi» - deya shu haqiqatni e'tirof etgan edi. Qisqasi, o‘qimoqqa suv havodek ehtiyojimiz bor.
SAVOL SO‘RASH

Savol ilmning kalitidir. Aytadilarki: «Savol so‘rash ilmi hayotimizda uchraydigan bir yo‘ldir. Savol kitobni, mavzuni yoki darsni yaxshi anglab yetishni ta'-minlaydi. Savol ilmimizni oshiradi. Chunki, so‘rab javobini izlaymiz. Savol so‘rash o‘zimiz sezmagan holda bizni bilim egasiga aylantiradi».

Abu Yusufdan: «Bu bilimni qaerdan qo‘lga kiritding?», - deb so‘rashganida, «Kichik-katta, deb ajratmasdan, bilmaganimni so‘rash bilan», - deb javob bergan edilar.
Savol beraman, deb aqlga kelgan bo‘lar-bo‘lmas narsalar so‘ralmasligini unutmaslik lozim. Savol insonning saviyasini ham ko‘rsatadi. Mantiqli va qiziqarli savollar berish kerak.
BALAND OVOZDA O‘QISH

Baland ovozda o‘qish ham o‘ziga xos o‘rinlarda tadbiq qilinishi kerak bo‘lgan bir usuldir. Chunki ovozni chiqarib mutolaa qilish o‘qishimizni tuzatadi. Fasohat bilan gapirish qobiliyatini shakllantiradi.

TUSHUNTIRMOQ

O‘rganganlarimizni yaqinlarimizga aytib berish, tushuntirish mavzuni puxta o‘zlashtirishimiz uchun eng qulay yo‘llardan biridir. Mavzu shunda yanada chuqur o‘rganiladi. O‘qituvchilik bir kasb bo‘lishiga qaramay, har bir kishi zamon va makonga ko‘ra bu sharafli vazifani zimmasiga olishi mumkin. Umrimiz davomida o‘rganish bilan chambarchas bog‘liq bo‘lganimiz uchun har birimiz o‘ziga xos bir o‘rgatuvchimiz. Ilk o‘rgatuvchi Alloh. Hazrati Odamga borliq ilmini o‘rgatgan. Payg‘ambarimiz sallollohu alayhi vasallam ham: «Men ta'lim beruvchi qilib yuborildim», - deya marhamat etganlar.