Ilm manfaati, jaholat zarari haqida

ILM O’RGANISH HAQIDA PAYG’AMBAR
ALAYHISSALOMNING AYTGANLARI
Biliklik bilikni edragan bo’lur,
Bilik tatg’ing ey do’st biliklik bilur.
(Bilimli kishi ilmni farqlaydi, ey do’st, ilm qadrini ma’rifatli odam biladi).
Bilik bildurur erga bilik qadrin(i),
Bilikni biliksiz uzun ne qilur.
(Ilmning qadrini kishiga bilim bildiradi, ma’rifatni nodon, tuban kishi nima qiladi).
Biliksizga haq so’z tatiqsiz erur,
Anga tand nasihat asig’siz erur.
(Ilmsizga to’g’ri so’z ma’nosizdir, unga o’git-nasihat foydasizdir).
Ne turluk ariqsiz arir yuv desa,
Jahil yub arimas arig’siz erur.
(Turli yuviqsizlarga (iflos kishilarga) yuvin deb buyurilsa toza bo’lur, ammo johil qancha yuvinmasin pok bo’lmaydi).
TANGRINING MO»JIZALARI JOHILLIKDAN TIYILISH,
XUDONING RASULIGA SODIQ BO’LISH HAQIDA
PAYG’AMBAR ALAYHISSALOMNING AYTGANLARI
Biliklik kishi ko’r bilur ish o’zin,
Bilib etar ishni o’kunmas ken(d)in.
(Bilimli kishi o’z ishini bilib qiladi, bilib qilgan ishiga keyin o’kinmaydi).
Ne turluk ish ersa biliksiz o’ngi,
O’kunch o’l anga yo’q o’ng anda azin.
(Turli ishlar yuz bersa, bilimsiz nazdida o’ng ko’rinadi, (bu) unga tashvish, bundan boshqa chora (o’ng narsa) yo’q).
Biliklik keraklik so’zin so’zlayur,
Keraksiz so’zini ko’mub kizlayur.
(Bilimli kishi kerakli so’zni so’zlaydi, keraksiz so’zni ko’mib yashiradi).
Biliksiz ne aysa ayur uqmatin,
Aning o’z tili o’z bashini yeyur.
(Ilmsiz kishi nima gapirsa, nodonligi sababli so’zlaydi, shuning uchun uning tili o’z boshini yeydi).
Bilik birla bilnur turatkan izi,
Biliksizlik ichra xayir yo’q dedi.
(Yaratgan Tangri ilm bilan taniladi, ilmsizlik yaxshilik keltirmaydi, degan (gap bor).
Bilik bilmagandin bir ancha buzun,
O’z elgin but etib izim bu tedi.
(Ko’p kishilar ilmsizlikdan o’z qo’lini but qilib, Tangrim bu, dedi).
Biliklik so’zi pand-nasihat adab,
Biliklikni o’gdi ajam ham arab.
(Bilimli kishining so’zi o’git-nasihat, odobdir, shuning uchun ilmlilarni Arab, Ajam olqishladi).
Tavarsizga bilgi tuganmas tavar,
Hisobsizg’a bilgi yarilmas hisab.
(Molsiz faqir kishiga uning ilmi tuganmas boylikdir, hisobsizga uning bilimi yechilmas (ochilmas) hisobdir)…