Industrial iqtisodiyot


 Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida sanoat tarmoqlari va uning



Download 10,28 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/259
Sana29.01.2022
Hajmi10,28 Mb.
#418803
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   259
Bog'liq
Индустриал

1. Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida sanoat tarmoqlari va uning 
milliy iqtisodiyot rivojidagi roli va o'rni. 
Sanoat – moddiy ishlab chiqarishning eng yiriq yetakchi tarmog’idir. Unda 
mehnat qurollari (vositalari), mehnat buyumlari va xalq iste’mol tovarlarining 
ko’pchilik qismi yaratiladi; mashina va mexanizmlarning barcha turlari, bino va 
inshootlarning konstruktiv elementlari ishlab chiqariladi; er osti boyliklari qazib 
olish amalga oshiriladi; mineral, o’simlik va hayvon xom ashyosiga ishlov beriladi, 
keng iste’mol mollari tayyorlanadi va h.k.lar. 
Sanoat xalq xo’jaligining barcha tarmoqlarini ishlab chiqarish vositalari, 
mehnat qurollari bilan ta’minlaydi. Milliy iqtisodiyot, fan, maorif, madaniyat, 
sog’liqni saqlash, sport, turizm va boshqa sohalar rivoji sanoatning taraqqiyot 
darajasiga bog’liq. 


Ishlab chiqarish kuchlari va munosabatlari taraqqiyotida sanoatning tarixiy roli 
beqiyosdir. SHu sababli uning rivoji va samaradorligi qanchalik yuqori bo’lsa, 
davlatning mavqei shunchalik kuchli bo’ladi va aholi turmush darajasi yanada 
yaxshilanib boradi. 
Sanoat jamiyatning yetakchi kuchi bo’lgan ishchilar sinfini o’zida birlashtiradi. 
Sanoat rivoji tufayli unda band bo’lgan xodimlarning soni ko’payadi, ularning bilimi 
va ilmi, mahorati ortadi, kadrlar salohiyati yuqori darajaga ko’tariladi. 
Sanoat sohasida mehnatni ijtimoiy tashkil etishning eng oliy turi bo’lgan 
Konsentratsiyaning yuqori darajasi va shu asosda ijtimoiy ishlab chiqarishni 
uyushtirshning ilg’or usullari - mahalliylashtirish, ixtisoslashtirish va 
diversifikatsiyalash, kooperativlashtirish va kombinatlashtirish sohasida ustunlik 
qiladi. 
Faqat yirik mashina industriyasigina fan va texnika hamda innovatsiyaning 
barcha yutuqlarini mujassamlashtirib, mehnatni texnika bilan qurollantirishi va 
unumdorligini yuqori darajaga ko’tara oladi. 
Sanoat va ayniqsa, uning eng muhim sohasi bo’lgan og’ir sanoat mamlakatda 
kengaytirilgan takror ishlab chiqarishning asosi hisoblanadi. U moddiy-texnika 
vositalarini o’zi va boshqa tarmoqlar uchun takror ishlab chiqarish bilan bir vaqtda 
jamiyat 
a’zolari 
o’rtasidagi 
ijtimoiy-ishlab 
chiqarish 
munosabatlarini 
takomillashtirib ham boradi. 
Sanoat qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishini qayta qurishning negizi hisoblanadi. 
Uni yangi texnika bilan ta’minlash orqali fermer, shirkat, dehqon xo’jaliklarini va 
boshqa shakllarda faoliyat ko’rsatayotgan sub’ektlarni iqtisodiy va madaniy jihatdan 
yuqori darajaga ko’tarishga, shahar bilan qishloq o’rtasidagi muhim tafovutlarni 
yo’qotishga, dehqon mehnatini industrial mehnatga aylantirishga yordam beradi. 
Sanoat mamlakat mudofaa qobiliyatining moddiy manbai, dunyoda tinchlikni 
saqlashning muhim omili, mamlakatlar mustaqilligini va birdamligini ta’minlovchi 
muhim sohadir. CHunonchi, mamlakatimiz mudofa qobiliyatini mustahkamlashda 
sanoatning roli va ahamiyati beqiyosdir. 
Barcha mamlakatlarning siyosiy, iqtisodiy va tashkiliy intilishlari, xo’jalik 
jihatidan hamkorligi sanoat sohasida ham o’z ifodasini topadi. Tabiiy va mehnat 
resurslaridan, fan va texnika yutuqlaridan foydalanish imkoniyatlari kengayishida 
sanoatning ahamiyati kattadir. 
Sanoat uchun fan-texnikaning o’zluksiz taraqqiyoti va ishlab chiqarishning 
yutuqlari
 
bilan qurollanishi darajasining o’sishi xarakterlidir. Unda elektrlashtirish 
va elektronizatsiyalash, komьpyuterlashtirish va kimyolashtirish, ishlab chiqarishni 
modernizatsiyalash, texnik va texnologik jihatdan qayta qurish sohasidagi ilg’or 
yutuqlardan keng foydalaniladi. Ularni faqat tinchlik maqsadlarida qo’llaydi. 
Sanoat moddiy ishlab chiqarishning bosh tarmog’i, iqtisodiyotning 
poydevoridir. Milliy iqtisodiyotning barcha tarmoqlarini qayta qurishga qodir 
bo’lgan yirik mashinalashgan sanoatgina mustaqillikning birdan - bir moddiy negizi 
bo’lishi mumkin. 
Mamlakat aholisining ish bilan bandligini oshirishda sanoatning roli 
beqiyosdir.


O’zbekistonda mehnatga layoqatli aholining 13 foizi sanoat ishlab chiqarishida 
band. Bu o’rinda ta’kidlash kerakki, respublika sanoatining jadal sur’atlar bilan 
ta’minlanishi yanada yaxshilanib, mehnatga layoqatli aholining ijtimoiy foydali 
mehnat bilan mashg’ul bo’lishi, ya’ni bandlik darajasi anchagina yuksaladi. 
Tarmoqning yanada jadal rivoji sanoat kadrlari soni va ularning jamiyatdagi mavqei 
yanada oshishiga olib keladi. 
Mamlakatimiz sanoatining taraqqiyoti yuqori malakali ishchi kadrlar, 
muhandis va texnik xodimlar safini kengaytirdi. Hozirgi paytda O’zbekiston 
sanoatida 1,6 millionga yaqin xodim ishlamoqda. Ulardan 650 ming nafari oliy, 950 
ming nafardan ortig’i o’rta va o’rta maxsus ma’lumotli xodimlardir. 
Taraqqiyot qonunlari xodimlarning madaniy - texnik saviyasi o’sishini, ishlab 
chiqarish malakasi va tajribasi tinmay oshib borishini ta’minlaydi. Bu O’zbekiston 
sanoatida ham namoyon bo’lmoqda. 
Ijtimoiy - iqtisodiy taraqqiyot jadallashuvini ta’minlovchi kuch - raqobat ham 
avvalo, respublika sanoatida vujudga keldi va rivojlana boshladi. Tadbirkorlar
ishbilarmonlar bellashuvning bayroqdori bo’lib maydonga chiqdilar. Respublika sa-
noatida ham raqobat o’zining oddiy bosqichidan eng yuqori bosqichiga ko’tarilib, 
chinakam umumiy dastakka aylanmoqda. 
Mustaqillikning afzalliklari davlat iqtisodiy siyosatining yetakchilik rolini 
yanada oshirmoqda. Oliy Majlis Senatining qonunlari, Prezident farmonlari, 
Vazirlar Mahkamasining qarorlari, eng avvalo, sanoat sohasida amalga 
oshirilmoqda va sezilarli samara bermoqda. 
Sanoat tabiatda uchraydigan moddiy boyliklarni qazib chiqarish va 
tayyorlashni, ularni va qishloq xo’jaligida etishtirilgan mahsulotlarni qayta ishlashni 
o’z ichiga qamrab oladi.
Sanoat barcha xalq xo’jaligi tarmoqlari uchun ishlab chiqarish kuchlarining 
asosiy elementlaridan biri hisoblangan jamiyatning tabiat ustidan hukmronligini 
birmuncha orttiradigan, texnika taraqqiyotini belgilaydigan, inson mehnatining 
unumdorligini oshirishga imkon beradigan mehnat va ishlab chiqarish qurollarini 
yaratadigan sohadir. 
Sanoat taraqqiyoti ishlab chiqarish kuchlarining bir tomonlama rivojlanishiga 
xotima beradi, mamlakat va uning ajralmas qismi bo’lmish viloyatlarda tabiiy 
boyliklardan, xom ashyo va mehnat resurslaridan kengroq va har tomonlama 
foydalanish imkoniyatini yaratadi. 

Download 10,28 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   259




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish