Ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirishga ta’sir etuvchi omillar

Transport omili juda muhim, chunki u ishlab chiqarishning bevosita davom ettiruvchi tarmog’i hisoblanadi. Transport infrastrukturasi bo’lmasa xom ashyo ham keltirilmaydi, mahsulot ham is`molchilarga etkazilmaydi, hududiy mehnat taqsimoti rivojlanmaydi. Shuning uchun transportning ahamiyati barcha boshqa omillar ta`siri bilan qo’shilib, uyg’unlashib ketadi va uni "sof" holda ajratib olish qiyin. Shu bilan birga transport masalasi iqti-sodiy geografik o’rin omili bilan ham chambarchañ bog’liq. Zero, bu o’rin ob`ektning eng avvalo tashqi iqtisodiy munosabatlarini anglatadi.

• Transport omili juda muhim, chunki u ishlab chiqarishning bevosita davom ettiruvchi tarmog’i hisoblanadi. Transport infrastrukturasi bo’lmasa xom ashyo ham keltirilmaydi, mahsulot ham is`molchilarga etkazilmaydi, hududiy mehnat taqsimoti rivojlanmaydi. Shuning uchun transportning ahamiyati barcha boshqa omillar ta`siri bilan qo’shilib, uyg’unlashib ketadi va uni "sof" holda ajratib olish qiyin. Shu bilan birga transport masalasi iqti-sodiy geografik o’rin omili bilan ham chambarchañ bog’liq. Zero, bu o’rin ob`ektning eng avvalo tashqi iqtisodiy munosabatlarini anglatadi.

Hozirgi mintaqaviy tadqiqotlar natijasida omillarning juda keng doirasini tahlil sohasiga kiritish imkoni mavjud. Chunonchi, Amerikaning «General electric» kompaniyasi joylashtirish joylarini aniqlashda quyidagi 3 ta guruhga birlashtirilgan 187 ta omil hisobini olib boradi.

• OMILLARNING IQTISODIY GURUHI.



• OMILLARNING JUG’ROFIY GURUHI.



• OMILLARNING IJTIMOIY GURUHI.

1. OMILLARNING IQTISODIY GURUHI. 1) Kapital (ko’pincha o’zgaruvchan kapital); 2) mehnat (miqdor, sifat, maoshlar, ish xaqlari, kasaba uyushmasi birlashmalari, ishchi qonunchiligi, yashashning eng pastdarajasi); 3) yonilg’I va quvvat (me‘yorlash); 4)Yer (renta); 5) soliq solish (miqdorlari); 6) bank ishi (foiz hisobli maoshlar, bank operatsiyalari); 7) qurilish (ijara xaqi, qurilish chiqimlari); 8) transport (mahalliy va olisga tashishlar, ta‘riflar, xizmat ko’rsatish klassi, mahalliy yuk oboroti); 9) qonunchilik (federal va mahalliy, aktsioner jamiyatlari qonunchiligi); 10) bozor (sanoat faolligi koeffitsenti).

II. OMILLARNING JUG’ROFIY GURUHI. 1) Yer (mavjud yer maydoni, topografiya, tuproqlar, yer osti tuzilishi, zovur, aero suratga olish); 2) iqlim (mavsumiy tebranishlar, shamollar tezligi va yo’nalishi, quyosh radiatsiyasi miqdorinamlik, yog’inlar harakteri-yomg’ir, qor, dul, bo’ronvah.k.); 3) suv resurslari (miqdor, sifa tmanbalar); 4) xomashyo (harakter, joylashtirish, iste‘molchiga bo’lgan masofa); 5) yonilg’I va quvvat (ko’mir, neft, gaz, suv, o’tin, atom, quvvati); 6) transport (tarmoqxili-temiryo’l, avtomobil, suv, havo transporti, aeroportlar, quvurlar, mahalliy transport).

III. OMILLARNING IJTIMOIY GURUHI. 1) Aholini soni; 2) uy-joy bilan ta‘minlanganlik; 3) tarqalgan mol-mulk; 4) shifokor xizmati; 5) dam olish sharoiti; 6) ta‘lim olish sharoiti; 7) Xotin-qizlarning roli; 8) cherkovning roli; 9) davlat matbuoti; 10) mudofaa va jinoyatlar solnomasi; 11) yong’inga qarshi xizmat; 12) ilmiytadqiqotlar; 13) ilmiy tadqiqotlar sharoiti va reja komissiyasining ishi; 15) ijtimoiymavqe va madaniyatning boshqa elementlari; 16) ijtimoiy munosabatlar.

E’tiboringiz uchun raxmat!