Ismoilbek Gasprinskiy (1851-1914) Munavvarqori Abdurashidov

Munavvarqori Abdurashidov (1878-1931)– Turkistonda jadidizm harakati rahbarlaridan biri, pedagog, ziyoli oilasida tug‘ilgan. Toshkentda YUnusxon madrasasida ta’lim olgan. 1903 yili jadid maktablari ochib, o‘zi unda dars bergan. Shu maktablar uchun qo‘llanma, darslik yozgan. U mahalliy boylar kayfiyatini ifoda qilgan. U eski maktablarni isloh qilib, unda dunyoviy ilmlar o‘qitilishi tarafdori edi. U xalqni ma’rifatga chaqirdi. «Shuroi Islomiya» tashkiloti tuzuvchilaridan biri edi. Bu tashkilotga mahalliy boylar, ruhoniylar kirgan. Tashkilotning talabi Turkistonda burjua Rossiyasi tarkibida milliy-diniy avtonomiya tuzish, madaniyat va maorif sohasida kapitalizm rivoji uchun zarur bo‘lgan ba’zi islohotlar o‘tkazishdan iborat edi. U 1931 yil 26 aprelda sobiq sho‘ro rejimi tarafdorlari tomonidan qatl etildi.

Fitrat (1886-1938)- o‘zbek yozuvchisi va olimi. U din va eski dunyo sarqitlariga qarshi kurashgan. Samarqand Pedakademiyasida ishlagan. «Qiyomat» pe’ssasi, «Zahroning imoni» (1920), «Qiyshiq eshon» (1930), «Ro‘zilar» kabi dramatik asarlari bilan feodal tuzumiga va dinga qarshi chiqdi. 1938 yil 4 oktyabrda Toshkentda sho‘ro tuzumi tarafidan otib o‘ldirilgan.

CHo‘lpon (1893-1937)- o‘zbek shoiri, tarjimon, san’atshunos. U dastlab madrasada, so‘ng rus-tuzem maktabida o‘qigan. 1919-20 yillarda «Turk GOSTA» gazetasida muharrir, «Qizil bayroq», «Turkiston» kabi gazetalarda adabiy xodim, 1924 yildan Moskva o‘zbek drama studiyasida, keyin O‘zbekistonda maorif va teatr sohalarida ishlagan. 1938 yil 4 oktyabrda Stalin siyosati tufayli otib o‘ldirilgan.