Issn 2181-9580 toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

языков 
Аннотация. 
Даная статья фокусируется на коммуникативном подходе и особенностях 
обучения иностранному языку, в ней исследуется, как изучение и знание языка отражается 
в памяти и как оно организовано в коммуникативном обучении.
Ключевые слова:
структурный, эклектический, коммуникативный, аксиома, 
особенность, принцип, сущность. 
THE COMMUNICATIVE APPROACH TO TEACHING FOREIGN LANGUAGES AND ITS 
FEATURES 
 
Ochilova V. - PhD student Uzbekistan State University of World Languages 
 
Annotation.
This research focuses on the communicative approach and features of foreign 
language teaching, where we examine how language learning, language proficiency is reflected 
in memory, and how it is organized in communicative learning.
Keywords
: structural, eclectic, communicative, axiom, character, principle, essence. 
100

---

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 
 
2020/2
 
O‘zbekiston Respublikasi bugungi rivojlanish bosqichida madaniyat, san’at va fan 
sohalariga alohida e’tibor qaratmoqda. Shuning bilan birga yoshlar chet tillarini o‘rganishlari 
uchun, har jihatdan bilimli va mustaqil fikrli kishilar qilib tarbiyalash yuzasidan ham qator 
islohotlar amalga oshirilmoqda. Mamlakatimizda “Bir necha xorijiy tillarni biluvchi zamonaviy 
kadrlar tayyorlash, xorijiy tillar bo‘yicha ilmiy ishlar olib borish, til o‘rganish metodologiyasini 
takomillashtirish” kabi vazifalar belgilangan. Bunda xorijiy tillarni o‘qitishda innovatsion 
texnologiyalardan foydalanish, talabalarda S1 darajadagi leksik birliklarni kommunikativ 
yondashuv orqali takomillashtirish muhim vazifalardan biri hisoblanadi. O‘zbekiston 
Respublikasini yana-da rivojlantirish bo‘yicha “Harakatlar strategiyasida” “uzluksiz ta’lim 
tizimini yana-da takomillashtirish, sifatli ta’lim xizmatlari imkoniyatlarini oshirish, mehnat 
bozorining zamonaviy ehtiyojlariga mos, yuqori malakali kadrlar tayyorlash siyosatini davom 
ettirish” kabi muhim vazifalar belgilandi. Ingliz tilida so‘zlashuvchi xalqlarning ijtimoiy-
iqtisodiy, siyosiy va madaniy sohalardagi yutuqlarini o‘rganish bilan birga talabalarda ingliz tili 
S1 darajadagi leksik birliklarni kommunikativ yondashuv orqali takomillashtirish usullarini 
ishlab chiqish muhim ahamiyat kasb etadi. Xorijiy tillarni o‘rganishga bo‘lgan ehtiyoj 
ko‘paygani sari tilni o‘qitish sifatini oshirishga intilish, tillarni qanday o‘rganish, tilni bilish, uni 
xotirada qanday aks ettirilganligi va tashkil etilganligi yoki tilning qanday tuzilganligi haqida 
umumiy tamoyillar va nazariyalarga murojaat qilish zarur bo‘lib bormoqda.
Har qanday tilni o‘rgatish yoki o‘rganish tasodifan sodir bo‘lmaydi; bu juda tizimli 
jarayon bo‘lib, o‘ziga xos texnikalar, usullar va yondashuvlar yordamida amalga oshiriladi. 
Xorijiy tillarni muntazam ravishda o‘rganish uchun zamonaviy materiallar, turli xil 
yondashuvlar, eng yangi usullardan foydalanish va eng yuqori darajada o‘rganishni 
ta’minlaydigan qiziqarli shaklda taqdim etish muhimdir. 
1963-yilda amerikalik amaliy tilshunos Edvard Entoni konseptualizatsiya va 
tashkiliylikning uch darajasini aniqlab bergan. Ular yondashuv, usul va texnika deb ataladi. 
Uning fikriga ko‘ra yondashuv – bu til va tilni o‘rganish bo‘yicha taxminlar va e’tiqodlarni 
aniqlash darajasi.
Yondashuvning bir necha turlari mavjuddir. Ular strukturaviy yondashuv, 
kommunikativ yondashuv, eklektik yondashuv, vaziyatga yondashish va boshqalar. Har 
qanday xorijiy tillarni o‘qitish va o‘rganishda usullar, yondashuvlar hamda texnik vositalar 
muhim ahamiyatga ega. Usullar, yondashuvlar va texnik vositalar tilni o‘qitish maqsadlariga 
erishish uchun til qobiliyatlari va til ko‘nikmalarini qoniqarli ravishda rivojlantirish uchun tilni 
o‘qitish dasturini amalga oshirish vositasidir. Barcha usullar, yondashuvlar va metodlarni bir 
xil darajada samarali va bir vaqtning o‘zida tilni o‘qitish jarayonida qo‘llab bo‘lmaydi, chunki 
til o‘qitish usullari va uslublari muayyan tilning maqomi o‘zgarishi bilan o‘zgaradi. Bir usul, 
yondashuv yoki texnikani cheklash va kamchiliklarni bartaraf etishga urinishlar natijasida, 
boshqa usul, yondashuv yoki texnikaning paydo bo‘lishiga olib keladi. Xorijiy tillarni o‘qitish
va o‘rganishda ko‘plab usullar, yondashuvlar va texnikalar muhimdir va ularning barchasi 
o‘ziga xos xususiyatga egadir.
Stem (1983) yondashuvga shunday ta’rif beradi: “Yondashuv - bu tilning tabiati va 
tillarni o‘qitish va o‘rganish xususiyatlari bilan bog‘liq bo‘lgan o‘zaro bog‘liq taxminlar 
to‘plami. Yondashuv aksiomatikdir. Unda o‘qitiladigan fanning mohiyati tavsiflanadi.”
Kommunikativ yondashuv xususida ko‘plab tilshunos olimlar o‘z tadqiqotlarini olib borganlar. 
Buni 1960-yillarning oxirida ingliz tilidagi an’analarning o‘zgarishlaridan ko‘rish mumkin. 
101

---