4
KIRISH
Fanni o„rganishning dolzarbligi.
Bozor iqtisodiyoti sharoitlarida ishlab
chiqarish faoliyati bilan shug‗ullanuvchi har bir korxona ko‗p sonli va turli
muammolarga duch kelib, ulardan biri xo‗jalik yuritish tizimida o‗ziga munosib
o‗rin egallash hisoblanadi.
Bu vazifani korxona (firma) o‗z oldiga aniq va ravshan ishlab chiqarish
g‗oyasini: nimani, qachon va qancha ishlab chiqarishni belgilab qo‗ygan
holdagina
muvaffaqiyatli hal qilish mumkin. Ushbu savollarga berilgan ijobiy javob
korxonaning qaysi tarmoqqa mansubligi, mulkchilik shakli, kuch-quvvati va boshqa
belgilaridan qat‘i nazar, uning yaratilishi va kelgusida muvaffaqiyatli faoliyat
ko‗rsatishiga asos bo‗la oladi.
G‗oyani real voqelikka aylantirish uchun
u korxona mahsulotlari yoki
xizmatlariga buyurtmalar olish tizimi bilan kuchaytirilishi lozim. Belgilangan ishlab
chiqarish faoliyati barcha turdagi - moddiy, mehnat, moliyaviy resurslar, shuningdek,
ishlab chiqarish quvvati bilan ta‘minlanishi zarur. Bunda mahsulotni ishlab
chiqarishgina emas, balki uning sotilishini ta‘minlash, ya‘ni sotuv kanallarini izlab
topish ham muhim ahamiyat kasb etadi, korxonaning marketing strategiyasi hissasi
katta bo‗ladi.
Biznes-reja yuqorida aytib o‗tilgan va shu kabi boshqa vazifalarni hal qilishga
xizmat qiladi. U bir tomondan korxona imkoniyatlarini aniq va to‗g‗ri
baholashga
imkon bersa, boshqa tomondan muvaffaqiyatga va rejalashtirilgan ishning
daromadliligiga umid qilishga imkon beradi. Amaliyotning ko‗rsatishicha, puxta
ishlab chiqilgan biznes-reja raqobatbardoshlik sharoitlarida korxonalarning ishlab
chiqarish va moliviy jihatdan barqarorligini ta‘minlab, bozordan o‗ziga munosib o‗rin
egallashiga imkon yaratadi.
Biznes-reja investitsiyalarni asoslab beruvchi umumlashtiruvchi hujjatlardan
dastlabkisi bo‗lib, mahsulotlarning rejalashtirilayotgan nomenklaturasi va ishlab
chiqarish hajmi, sotuv bozori va xom-ashyo bazasi tavsifnomasi, ishlab chiqarishning
er, energetika va mehnat resurslariga ehtiyojlari kabi ko‗rib chiqilayotgan loyihaning
tijorat, byudjet va iqtisodiy samaradorligiga doir tushuncha
beruvchi bir qator
ko‗rsatkichlar
haqidagi
yiriklashtirilgan
ma‘lumotlardan
iborat
bo‗ladi.
Ko‗rsatkichlar hisob-kitobi mamlakatimiz va xorijiy investitsiyalash talablariga
moslashtiriladi.
Biznes-reja intelektual mulk ob‘ekti bo‗lib, tijorat siri hisoblanadi va mos
ravishda himoya qilinadi.
Mazkur qo‗llanma Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti tomonidan
tasdiqlangan «Biznes - rejalashtirish» o‗quv fani dasturi va o‗quv rejasiga mos
ravishda tayyorlangan. U asosan iqtisodiy yo‗nalishda ta‘lim oluvchi talabalar,
shuningdek, biznesni rejalashtirish bilan qiziquvchi
barcha shaxslar uchun
mo‗ljallangan. Mazkur o‗quv qo‗llanmani tayyorlashda ko‗plab xorijiy o‗quv
adabiyotlarini tahlil qilib chiqildi, milliy va xorijiy amaliyot materiallaridan,
shunindek Toshkent davlat iqtisodiyot universitetida tayyorlangan «Biznes -
rejalashtirish» fani bo‗yicha ma‘ruzalar matnidan va matbuotda nashr qilingan
boshqa materiallardan foydalanilgan.
5
Qo‗llanmada keltirilgan materiallar mualliflarning mazkur fan muammolari
bo‗yicha nuqtai-nazarini aks ettirib, ushbu yo‗nalishda
yagona va uzil-kesil xulosa
chiqarishga da‘vogarlik qilmaydi. Bundan tashqari, o‗quv qo‗llanma ta‘lim
jarayonida, ayniqsa, fanni chuqurlashgan tarzda o‗rganishda boshqa ma‘lumotlar
bilan to‗ldirilishi va boyitilishi mumkin.
Davr ta‘lim sohasida yangi pedagogik texnologiyalardan, o‗qitishning faol va
interfaol usullaridan keng foydalanishni zarurat qilib qo‗ymoqda. Ta‘limning asosiy
maqsadlaridan biri ham talabalarning haqiqatda chuqur nazariy va amaliy bilimlarni
egallashlarini ta‘minlashdir. Bu esa davlat ta‘lim standartlarida belgilangan
vazifalarni to‗liq va sifatli bajarilishiga zamin yaratadi. Iqtisodiy fanlarni o‗qitishda
ham yangi pedagogik texnologiyalarni qo‗llash an‘anaga
aylanib bormoqda, ushbu
fan doirasida yangi pedagogik texnologiyalardan foydalanish bo‗yicha ko‗rsatma
ham keltirib o‗tilgan (1-ilova). O‗qitishning bunday interfaol usullari nafaqat
o‗qituvchidan, balki talabalardan ham bunday usullarni tushunishni va bu sohadagi
adabiyotlarni o‗rganishni talab qiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
