Жабборов, Рустам 100 жумбоқли ҳикоя / Рустам Жабборов. Тошкент: Янги

ҚАСАМНИ БУЗМАСЛИК ЧОРАСИ
Бу воқеа ҳам ўтган замонларда бўлиб ўтганди. Бир 
қишлоқда бир камбағал оила яшарди. Бу оиланинг 12 
– 13 ёшлардаги ўғли бўлиб, у ўзига тўқроқ қўшнилари-
нинг қўй-эчкиларини боқиб юрарди. Бой ҳаддан ташқа-
ри қурумсоқ бўлиб, болага яримта қотган нон берар, 
шўрлик болакай кун бўйи ана шу нонга қаноат қилиши 
лозим эди. 
Бола кечга яқин силласи қуриб қолар, оёғини аранг 
судраб уйига кириб келарди. Шу хизматига яраша бой 
унга арзимас маош тўлар, шу пул бу оиланинг кам-кўс-
тига амал-тақал яраб турарди. 
Поданинг ичида бир-иккита соғин эчкилар ҳам бор 
эди. Бир куни бола қирда подани боқиб юраркан, ўйла-
ниб қолди. У бойнинг хизматини сидқидилдан бажар-
япти. Аммо бой унга етарлича пул бермаяпти. Беради-
ган яримта нони билан қорин тўймайди. Бундай ўйлаб 
қаралса, бойда унинг ҳаққи қолиб кетяпти. Шундай экан, 
кун бўйи анави эчкиларнинг сутини ичиб, қорнини тўй-
ғазса, гуноҳ бўлмас?
У шундай дея эчкилардан бирини шартта ушлаб, 
унинг сутини тўйгунча эмиб олди. Шундан сўнг у ўзини 
анча бардам, тетик ҳис этди. Бу ҳол эртасига ҳам, инди-
нига ҳам такрорланди. Шу-шу, бола энди кун бўйи оч-
лик ва қувватсизликдан қийналмайдиган бўлди. 
Бой қурумсоқ, айни пайтда жуда синчков эди. У бо-
ланинг аввалгидан кўра анча жонланиб қолгани-ю, эч-
киларнинг сути камайиб бораётгани орасидаги боғлиқ-
ликни тушуниб етгандек бўлди. 
Кунларнинг бирида у подани қайтариб келган бола-
ни сўроққа тутди. Аввалига бола ҳеч нарсани тан ол-
мади. Аммо қасамга тирагач, ҳаммасини бўйнига олди. 
Бой боланинг қасамдан қўрқишини билиб олгач, яна 
уни мажбурлади:

---

Рустам Жабборов
6
– Агар яна бир марта эчкиларингизнинг сутини ича-
диган бўлсам, Худо урсин, деб қачам ич. Бўлмаса, ишсиз 
қоласан.
Бола ночор қасам ичди. Шу кундан бошлаб, яна кун 
бўйи яримта қотган нонга қаноат қилиб юрадиган бўл-
ди. Яна олдингидек озиб-тўзиб кетди. Кунларнинг би-
рида худди ўзига ўхшаб бошқа бир бойнинг подасини 
боқиб юрадиган ўртоғини кўриб қолди. Унинг ҳам кай-
фияти йўқ эди. 
Маълум бўлишича, у ҳам бир пайтлар подасидаги 
қўй-эчкиларнинг сутини ичиб юрган, сири фош бўлгач, 
хўжайини унга ҳам қасам ичирган экан. Аввалига икки-
си ҳам узоқ ўйналиб қолишди. Шундан сўнг биринчи 
бола қувонганидан қарсак чалиб юборди:
– Топдим. Бунинг йўли осон, агар шундай қилсак, оч 
қолмаймиз, қасамимиз ҳам бузилмайди.
Шериги унинг таклифини эшитиб, ошнасининг зако-
ватига қойил қолди. 
Айтинг-чи, у қандай ҳийла ўйлаб топган бўлиши 
мумкин. 
Учинчи ҳикоя