Jamiyatning moddiy texnika bazasini yaratuvchi va mamlakatimizning

3. TEXNOLOGIK QISM
3.1. Zagotovka turini tanlash va uni tayyorlash usulini aniqlash
Xom ashyoni olish usulini tanlashni detalning materiali va o‘lchamlari,
ishchi vazifasi, yillik ishlab chiqarish dasturi va umumiy tuzilishi kabi
omillar belgilab beradi.
Yuqoridagi masalalarni xal etishda quyidagilarga e’tibor beriladi:
- Zagatovka o‘lcham va tuzilishining detalning o‘lcham va tuzilishiga
maksimal yaqinligi;
- Zagatovkani aniqligini oshirmaslik va tuzilishini
murakkablashtirmaslik;
Chunki bular detal tannarxining oshishiga olib keladi.
Mashina detallari uchun zagotovkalar asosan quyidagi usullar bilan
tayyorlanadi:
1) qora va rangli metallardan quyish yo‘li bilan;
2) bosim bilan ishlash (bolg‘alash va shtamplash) orqali;
3) qora va rangli metallar prokatidan;
4) metallokeramikadan (kukun metallurgiyasi yo‘li bilan);
5) payvandlash – zagotovka qismlarini bir butun qilib ulash yo‘li bilan;
6) metallmas materiallardan (plastik massalar va boshqalardan).
Zagotovka olish usulini tanlash, detalni o‘lcham va materiali, ishchi
vazifasi, uni tayyorlashga texnik talablar, yillik dastur va umumiy
tuzilishi kabi omillar belgilab beradi. Shuning uchun ham zagotovka olishni
optimal usuli qilib, zagotovka tannarxi kam bo‘lgandagi usuli hisoblanadi.
Zagotovka olishni mavjud usullarini tahlil qilib, berilgan ishlab
chiqarish sharoitida detalimiz uchun zagotovkani olinishida shtamlash
usulidan foydalanamiz.

bu yerda:

C1 – bir tonna material tannarxi, so‘m
Rt=1,0 ([2], 37b) – aniqlik koeffitsenti;
Rc=0,84 ([2],2.12j, 38b) – murakkablik koeffitsenti;
Rb=1,1 ([2],2.12j, 38b) – og‘irlik koeffitsenti;
Rm=0,84 ([2], 33b) – material koeffitsenti;
Rn=1,0 ([2], 34b) – serialash koeffitsenti;
3.2. Detal yuzalariga mexanik ishlov berish rejasini tuzish
Mexanik ishlov berish texnologik jarayonlarini loyixalash uchun xar
bir detalning yillik ishlab chiqarish dasturi asos bo‘ladi. Mashina
detallari yuzalariga mexanik ishlov berish rejasi ularni tayyorlashni eng
ma’qul variantini tuzishdan iborat.

1 – rasm. Detal yuzalarining texnologik belgilanishi.
Val detali zagatovkasiga mexanik ishlov berish rejasi.
3 – jadval

Оperatsiya №	O‘tish №	Operatsiya nomi va o‘tishlar mazmuni	Bazalash yuzalari	Maxkamlash yuzalari	Dastgoh nomi va turi
1	2	3	4	5	6
005 010 015	1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 1 2	Tokarlik vintqirqish A tores yuza l=149 mm o‘lchamda kesilsin Б yuza ø25 mm l=14 mm o‘lchamda yo‘nilsin Б yuzada 1.6x45° faska ochilsin Б yuza ø24.5 mm l=3.25 mm ariqcha ochilsin В yuza ø30 mm l=14 mm o‘lchamda yo‘nilsin Г yuza ø60 mm l=50 mm o‘lchamda kеsilsin Д yuza ø57.6 mm l=50 mm o‘lchamda yo‘nilsin Д yuzada 1.6x45° faska ochilsin Tokarlik vintqirqish Л torец yuza l=148 mm o‘lchamda kеsilsin Л torец yuzada markaziy tеshik ochilsin И yuza ø30 mm l=36 mm o‘lchamda yo‘nilsin И yuza ø29.5 mm l=3.25 mm ariqcha ochilsin Ж yuza ø36 mm l=8 mm o‘lchamda yo‘nilsin E yuza ø57.6 mm l=50 mm o‘lchamda kesilsin Д yuzada 1.6x45° faska ochilsin Vertikal frezalash И yuzada shponka ariqchasi ochilsin K yuza frezalansin	Л A А,Л	И Д Д	1K62 Tokarlik vintqirqish 1K62 Tokarlik vintqirqish 6Т12 Vertikal frezalash