Кимёда компьютер моделлаштириш нима

Yordamchi majmualar (interfeyslar)
Birikmalarning hisoblashlar uchun dastlabki geometriyalarini tayyorlash
hamda hisoblash natijalarini grafik tarzda ifodalash maqsadida yordamchi
programmalar-interfeyslar yaratilgan. Sababi, Mopac va boshqa majmualar faqat
maxsus input fayllarni tushunadi. Interfeyslarda modda geometriyasi chizilib, input
fayllar xosil qilinadi.
Mopac Z-matritsasi
Z – matritsa – molekuladagi atomlarning ichki kordinatalarini 45mpiric45e
parametrlar (bog’ uzunligi, valent burchak va torsion burchak) yordamida tartibli
kiritilishidir. Mopac Z-matritsasi Mopac 2009 (2012), WinMopac 7.2
kvant-kimyoviy hisoblash programmalarida hisoblash uchun modda tuzilishini
kiritish usulidir.
49. CNDO/S, INDO/S ва ZINDO/S усуллари кимёда қайси муаммолар ечимида қўлланилган?

CNDO (DifTeretisial qopianishiarni e’iiborga olrnaslik usuli —
Complete Neglecting of Differential Overlap) usuli tarixan birinchi
yarimempirik usul bolib, unda juda muvafFaqiyatli tanlangan parametriashtirishning
sxemasi va yaqinlashuvlar majmuasi organogen
elementiardan. (C, H, N, O) tashkil topgan barcha organik birikma“
lami hisoblash imkonini beradi. CNDO usulining olmishdoshi —
oddiy Hyukkel usuli va Parizer-Parr-Popl (PPP) usuli bo'^hb, ularda
eiektronli yaqinlashuvlar ishlatilgan va tarkibida sistema boigan
molekulaiami tadqiq etish uchun moljailangan. CNDO usuli i.Pop!
gumhi tomonidan 1965-yilda ishlab chiqilgan va yarimempirik
usullarini keng qollanilish davri ocliilgan va bugungi kunda ham
davom etmoqda. Keying] ishlab chiqilgan barcha usullarda CNDO
usulidagi asosiy g‘oya saqlanib qolingan va parametrlashtirish
sxemalariiii yaxshilash va ba’zi yaqinlashuvlarning bahridan o‘iish
hisobiga hisobiashiar aniqligi oshirilgan.
INDO (Intermediate Neglect o f Differential Overlap ~
Chastichnoe Prenebrejenie Differensiahiim Perekrivaniem
(ChPDP) — Differensia] qoplanishlarni qisman e’tiborga olmaslik
DQQEO) usuli oxirgi yarimempirik usullardan biri bo‘lib, Dj.PopI
tomonidan 1967-yilda ishlab chiqilgan.
U CNDO usuhdagi kimyoviy reaksiyalarda paydo bo‘ladigan
o‘tish komplekslarining uyg'ongan holatlari uchun xos bo'lgan
nol bo‘lmagan spin momentiga (ya’ni juftlashmagan elektronlari)
ega bo‘lish bilan bog‘liq bo‘lgan molekula barcha xarakteristikalarni
qoniqarsiz hisoblashdagi kamchiliklarni bartaraf etishga qaratilgan.
Ta’kidlab o’tilganidek, UB-spektrlarni nazariyo’rganishda CNDO/S va
INDO/S (ZINDO/S) yarim empirik usullari keng qo’llaniladi. Undan tashqari
noempirik usullar va DFT usullari yordamida ham UB-spektrlarni hisoblash
mumkin. DFT usulining TDDFT ko’rinishi karbonil guruhi tutmagan birikmalarni
o’rganishda keng qo’llanilmoqda. Karbonil guruhi tutgan birikmalarning
UB-spektrlarini hisoblashda Zernerning INDO/S (ZINDO/S) metodi boshqa yarim
empirik va noempirik usullarga nisbatan ustunlikka ega. ZINDO/S usuli
Hyperchem majmuasida mavjud.