Kimyo kafedrasi

2Na + 2C2H5OH → 2C2H5ONa + H2↑

Bu reaktsiya suvdagiga nisbatan ancha sekin kechadi.

Tajribani boshlash oldidan kristallizatordagi suvga fenolftalien eritmasi tomizib qo‘yilsa hosil bo‘ladigan ishqor ta’sirda u pushti rangga kiradi.

Natriy metali bilan qilinadigan barcha tajribalar ehtiyotkorlikni talab qiladi. Himoya ko‘zoynagini taqib ishlangan ma’qul, chunki hosil bo‘layotgan ishqorning ko‘zga sachrash havfi bor. Bu esa ko‘z uchun juda xatarlidir.

Ranglar jilosi “BUQALAMUN” MODDALAR

Yorug‘lik, harorat, namlik va boshqa ta’sirotlarga javoban tanasining rangini keskin o‘zgartira oladigan hayvonlarni buqalamun (hameleon)lar deb ataladi. Kimyoviy birikmalar orasida ham o‘ziga xos “Buqalamun” lari anchagina. Ular ishtirokida qator qiziqarli tajribalarni namoyish qilish mumkin.

a) “Xameleon” eritma. Quruq probirkaga kaliy permanganat kristallaridan 3-4 g solib qizdirsak jigarrang tuz qoraya boshlaydi. Qizdirishni gaz ajralishi tugaguncha davom ettiring.

2KMnO4 → K2MnO4 + MnO2 + O2

Ranglar jilosi “BUQALAMUN” MODDALAR

Chiqayotgan gaz kislorod ekanligini cho‘g‘langan cho‘p yordamida sinash mumkin. Aralashma sovitilgach probirkadagi qoldiqni stakanga suvda eritiladi. Kaliy manganat tuzi suvda erib yashil rangli eritma hosil qiladi. Qo‘ng‘ir rangli marganets (IV) – oksidi esa cho‘kmaga tushadi. Qisqa vaqt ichida eritmaning rangi ko‘kish-binafshaga, undan binafsha rangga va nihoyat, to‘q qizil rang hosil bo‘ladi. Bunday rang o‘zgarishlari eritmada hosil bo‘layotgan kaliy permanganat kontsentratsiyasining ortib borishiga bog‘liqdir.

3K2MnO4 + 2H2 = 2KMnO4 + MnO2 + 4KOH

Ranglar jilosi “BUQALAMUN” MODDALAR

Bunday o‘zgarishlar eritmaga ozgina kislota yoki xlorli suv quyilsa juda tezlashadi. Hatto, suyultirilgan sirka kislota ham kaliy manganatining kaliy permanganatga aylanishini tezlashtirib yuboradi.

3K2MnO4 + 4CH3COOH → MnO2 + CH3COOK + 2KMnO4 + 2H2O