Kiri sh mavzuning dolzarbligi

2. SALIBCHILAR BARPO QILGAN DAVLATLAR.
KEYINGI SALIB YURISHLARI.

Salibchilar istilo qilgan o‘lkalarida to‘rtta davlat tuzishdi. Ular haqida quyida qisqacha ma’lumot beriladi. Bu keyingi salib yurishlari hamda XII va XIII asrlarda G‘arbiy Osiyodagi vaziyatni tasavvur qilishga yordam beradi.

Edessa grafligi - salibchilar tomonidan tuzilgan birinchi davlat, 1098- 1146 yillarda faoliyat ko‘rsatgan.
Salibchilar Antioxiyaga yurish boshlashganda, Bolduin Bulonskiy ulardan ajragan, 60 nafar otliq askari hamrohligida Edessaga 1098 yil 6 fevral kuni etib borib, mahalliy hukmdorning ishonchiga kirgandi. U o‘ldirilgandan so‘ng, Bolduin Edessa hukmdori bo‘ldi va yangi Edessa grafligi tashkil etilganini ma’lum qildi. 1 1100 yili akasi Gotfrid Bulonskiyning vafotidan so‘ng Bolduin Quddus qirolligi taxtini egalladi. Edessa grafligi esa boshqa K ukasi Bolduin de Burkega o‘tdi va u Bolduin II nomi bilan graflikni boshqardi. Unga Joslen de Kurten nazoratidagi Furotdagi Turbessel qal’asi ham qo‘shib berildi.
Antioxiya knyazligi - birinchi salib yurishidan so‘ng salibchilar qurgan ikkinchi davlat. 1098- 1268 yillarda mavjud bo‘lgan.
Quddus qirolligi. Birinchi salib yurishidan so‘ng salibchilar tashkil qilgan qirollik. Qirollik 1099 -1291 yillarda faoliyat ko‘rsatgan. Poytaxti - Quddus (1099- 1187), Tir(1187- 1191), Akkra (1191-1229), Quddus (1229 - 1244), Akkra (1244 -1291). Davlat tuzumi - monarxiya.¹
Qirollik Gotfrid Bulonskiy tomonidan 1099 yili tuzildi. U bir yildan so‘ng vafot etdi, o‘rniga Bolduin I qirol bo‘ldi.
Bolduin davrida qirollik hududi Akkra, Sidon va Bayrut Shaharlari hisobiga kengaydi. Quddus aholisi qirib tashlangani uchun, uning davrida aholi Yevropadan ko‘chirib keltirildi. 1070 yildayoq Quddusda gospitalerlar ziyoratchilar uchun gospital qurishgandi. Monaxparning boshqa ordeni tamplierlar Al-Aqso masjidi atrofiga o‘rnashishdi. Bolduin 1118 yili vafot etgach, Edessa grafi Bolduin de Burk Bolduin II nomi bilan taxtga o‘tirdi.
U saljuqiylarga bir necha bor asirga tushganiga qaramay, qirollik hududi kengayib bordi, 1224 yili Tir shahri salibchilar davlatiga o‘tdi.
Sayda senorligi - Saydani salibchilar 1110 yili egallagandi. Uni 1187 yili Salohiddin qaytarib oldi va 1197 yilgacha musulmonlar qo‘lida edi. Keyin salibchilar qo‘lida 1260 yilgacha qoldi. Ayn Jolut jangi paytidan Shahar mo‘g‘ullar tomonidan vayron etilgan. Sayda keyin mamluklarga o‘tdi.