Кириш (фан доктор (DSc) диссертацияси аннотацияси) Диссертация мавзусининг долзарблиги ва зарурати

Тадқиқотнинг республика фан ва технологиялари ривожланиши- нинг устувор йўналишларига боғлиқлиги. Диссертация республика Фан ва технологиялари ривожланишнинг I. “Демократик ва ҳуқуқий жамиятни, маънавий-маърифий ва маданий ривожлантириш, инновацион иқтисодиётни шакллантириш” устувор йўналишига мувофиқ бажарилган.
Диссертация мавзуси бўйича хорижий илмий тадқиқотлар шарҳи. Жанубий Ўзбекистон ҳудудида ижтимоий, иқтисодий ва маданий муҳит масалаларига бағишланган илмий изланишлар жаҳоннинг етакчи институтлари ва илмий марказлари, жумладан, АҚШ нинг Индиана университетида Марказий Осиё, хусусан Ўзбекистон халқлари маданияти, тили, дини, маънавий ҳаёти, айниқса тилини ўрганувчи махсус марказ (Center for Languages of the Central Asian Regions (CeLCAR) фаолияти муҳим рол ўйнади (Индиана. АҚШ), Блумингтон университети (Indiana University Bloomington), Орегон штати университети (Oregon State University), Шарқий Вашингтон университети, АҚШ (Eastern Washington University), Макс Планк номидаги Ижтимоий антропология институти, Германия (Max-Planck-Institut fьr Anthropologie), халқларнинг ашёлар дунёсининг амалий хусусияти, хусусан, табиий муҳитга боғлиқлиги илмий асослаб берилган (Eastern Washington University, АҚШ); анъанавий ва замонавий моддий маданиятлар уйғунлиги, уларнинг ўзаро симбиози ва трансформацияси, этнослар турмуш тарзининг улар моддий маданиятига таъсири ( Россия Фанлар академияси Этнология ва антропология институти, Россия); замонавий жамиятлар антропология маркази (Centre d'anthropologie des mondes contemporains, Франция) олиб борилмоқда.
Тадқиқотлар натижасида қуйидаги илмий натижалар олинган: замонавий глобаллашув жараёнининг этнослар турмуш тарзи ва моддий маданияти ўзгаришига таъсири аниқланган ва турли минтақалар халқлари маданиятларига антропоген омиллар таъсири илмий асосланган (Max-Planck-Institut fоr Anthropologie, Германия); дунёда моддий маданиятни ўрганишга доир бир қатор устувор йўналишлар бўйича тадқиқотлар олиб борилиб, маданият ривожига таъсир кўрсатувчи этнологик омилларни локал ва глобал доирасида, анъанавий моддий маданият этномаданий жараёнлар кесимида, анъанавий хўжалик алоқаларидаги миллийлик ва замонавийлик симбиози ўрганилган (Россия Фанлар академияси Этнология ва антропология институти) моддий маданият кўринишлари асосида ижтимоий ва қариндошлик алоқалари ўрнатилиши илмий асосланган (University of Cambridge, Англия); миллий таомларнинг хилма-хиллиги хўжалик-маданий типлар ва табиий муҳит билан чамбарчас боғлиқлиги аниқланган (Indiana University Bloomington, АҚШ); моддий ва номоддий маданиятнинг ривожланиш омилларининг археология, антропология ва этнография фанларидаги инъикоси аниқланган (Johns Hopkins University, АҚШ); сўнгги хонликлар ва совет даврида Амударё бўйи халқларининг ижтимоий-иқтисодий муносабатлари илмий таҳлил этилган (Universitat Bonn, Германия); ўзбек халқининг этномаданияти масалалари илмий асосланган этнослар турмуш тарзининг улар моддий маданиятига таъсири ўрганилган (Россия Фанлар академияси Этнология ва антропология институти, Россия); замонавий жамиятлар антропология маркази (Centre d’anthropologie des mondes contemporains, Франция) ⁵.
Шунингдек, бугунги кунда дунёда моддий маданият соҳаларини қўллаб-қувватловчи илмий тадқиқот муасасаларида жумладан, қуйидаги устувор йўналишларда тадқиқотлар олиб борилмоқда: миллий маданият намуналарини асраб авайлаш, маданият муассасалари ваколатларини кенгайтириш, давлат хизматларини тақдим қилишда ҳамкорлик ва инновациялар, маданий бошқарув сиёсати ва давлат хизматларини такомиллаштириш, моддий маданият марказлари ва музейларга инновацион методлар ва ноу хау усулларини кенг жорий қилиш.