Kirish Mavzuning dolzarbligi va o’rganilish darajasi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA TA’LIM VAZIRLIGI

BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI

FILOLOGIYA FAKULTETI

“Filologiya va tillarni o’qitish (o’zbek tili)

6.5UZB20 guruh talabasi Qo’chqorova Dilfuzaning
“Hozirgi o’zbek adabiy tili”
Fanidan
“Tabiat ne’matlarini ifodalovchi tibbiy perifrazalar”
Mavzusi asosida bajargan

KURS ISHI

Ilmiy rahbar: U.Ahmedova

Kirish
1.Perifrazalar haqida ma’lumot.

2.Tabiat ne’matlari haqida ma’lumot.
3.Tabiat ne’matlarini ifodalovchi tibbiy perifrazalar
4.Tibbiy perifrazalarning guruhlanishi
5. Xulosa.

Kirish
Mavzuning dolzarbligi va o’rganilish darajasi. O’zbek tilshunosligida mustaqillik yillarida juda katta o’zgarishlar yuz berdi. Mustaqillikdan oldin o’zbek tilshunoslari asosan, o’zbek tilining ichki tuzilishi, adabiy til va dialekt munosabati ,o’zbek tilining tarixiy taraqqiyoti, boyish manbalari kabi o’zbek tilining o’ziga xos muammo va masalalarini o’rganish bilan cheklanibgina qolgan bo’lsalar, mustaqillik sharofati bilan umuman tilshunoslikning nazariy muammolari bo’yicha , o’z fikrlarini dadil bayon qila boshlaganlar. Shunday ekan, o’zbek tilshunosligi turli xil muayyan g’oyaga tayangan holda turli lingvistik qarashlarning olg’a surulishini bugungi tilshunosligimizning rivoji sifatida hech ikkilanmay baholashimiz mumkin.
Tilshinoslikda XIX asrning ikkinchi yarmi XX asrning boshlarida formal yo’nalish ijtimoiy ehtiyoj natijasida shakllangan va o’z oldiga , asosan:

• 
  Ommaviy savodxonlikni ta’minlash;
  
• 
  Zamonaviy adabiy til me’yorlarini ishlab chiqish;
  
• 
  Adabiy til me’yorlarini ommalashtirish
  

kabi o’z davri uchun juda zarur masalalar yechimini o’z oldiga maqsad qilib qo’ygan . Jamiyat oldida ommaviy savodxonlikni ta’minlash, shevalararo farqlarini bartarash qilish, adabiy tilni ommalashtirish, til va xalqning tarixiy yozma yodgorliklarini nashr etish va yoyish, ta’limni zamonaviy usullarda yo’lga qo’yish kabi amaliy vazifalar turgan paytda eng samarali va eng qulay lingvistik tavsif va ta’lim yo’li mana shu formal usuldir. Shunung uchun jahonning barcha ilg’or davlatlari tilshinosligida XIX asrning ikkichi yarmidan boshlab bu ilmiy yo’nalish juda keng omalashgan. O’zbek tilshinosligida bunday yo’nalishning tamal toshlarini ABDURAUF FITRAT, QAYUM RAMAZON, ELBEK kabilar qo’ygan bo’lsalar ham , ammo uning keng va izchil ommalishishi professor Ayub G’ulomov nomi va faoliyati bilan bevosita bog’liqdir
Funksional- struktural (Praga –strukturalizmi) tahlil usullarini ongli, izchil dialektik tamoyillar bilan to’ldirib ,tilga tafakkuruni shakllantiruvchi va uni rivojlantiruvchi, nutqiy muloqotda son –sanoqsiz perifrazalaring shakl va ko’rinishlarida voqealanidigan har bir voqelanish ko’rinishi o’ziga xos maqsad va vazifaga ega bo’lgan imkoniyatlar xazinasi sifatida yondashadigan o’zbek substansial tilshunosligi talqinlari ham mavjud.
Substansial tahlilning bosh tamoyili asosida tilimiz qurilishini yoritishda lisoniy birliklarning umumiylik, mohiyat , imkoniyat, sabab va ularning voqealanishi natijasida hosil bo’lgan nutqiy birliklarga alohidalik (yakkalik), hodisa, voqelik, oqibat sifatida munosabatda bo’ladi. Zamonaviy yo’nalish sifatida har bir mutaxasis o’zbek substansial tilshunosligi talqinlaridan xabardor bo’lishi kerak. Bu esa kurs ishimizning dolzarbligiga daxldordir.