Kompleks ishlab chiqarish xarajatlarining taqsimlanishi va qo‘shimcha mahsulot ishlab chiqarish

Sotish qiymati asosida taqsimlash metodi
. Sotish qiymati asosida taqsimlash metodida
qo‘shma tannarx sotishdan olingan daromadga mutonasib ravishda taqsimlanadi. Yuqoridagi
misolimizda sotishdan olingan daromad sotilgan miqdorni mahsulotlarning sotish bahosiga
ko‘paytirish orqali topiladi. 9.1-jadvaldagi ma’lumotlardan foydalanib quyidagi hisob-kitoblarni
amalga oshiramiz:
9.3-jadval
Mahsulot Ishlab 
chiqarilgan
miqdor
Birlik narxi Sotish hajmi
Z-800
4,000 barrel
10 p.b./barrel 40,000 p.b.
Z-900
3,000
15
45,000
XZ-880
2,000
25
50,000
XZ-990
1,000
65
65,000
Jami
200,000 p.b.
Qo‘shma tannarx qo‘shma mahsulotlarga ularning har birining jami daromaddagi
hissasiga qarab taqsimlanadi. Misol uchun, Z-800 mahsulotga 18,000 p.b.da qo‘shma tannarx
taqsimlanadi ((40,000 p.b. / 200,000 jami sotish hajmi) * 90,000 p.b.). Agar taqsimlangan
qo‘shma tannarx 18,000 p.b.ni 4,000 birlik mahsulotga bo‘lsak, mahsulot birligiga qo‘shma
tannarx 4.50 p.b. kelib chiqadi. Xuddi shuningdek, Z-900 mahsulot uchun qo‘shma tannarx
20,250 p.b. ((45,000 p.b. / 200,000 p.b.) * 90,000 p.b.) ga teng. Boshqa mahsulotlar uchun ham
qo‘shma tannarx shu tartibda aniqlanadi. Hisob-kitob natijalarini quyidagi jadvalda
rasmiylashtiramiz (9.4-jadval).
Farington Industrial Products
Sotish Qiymati Asosida Taqsimlash Metodi bo‘yicha Mahsulot Tannarxi
9.4-jadval
Mahsulotlar Qo‘shma tannarx
Ajralish 
nuqtasidan
keyingi tannarx
Jami 
mahsulot
tannarxi
Jami
Birlikka
Jami