Kompyuter arxitekturasi 1-Ma’ruza Mavzu: Kompyuter arxitekturasining asosiy tushunchalari

S uper-EHMlar– judaulkanmiqdordagiaxborotlaruchunzarur

Super-EHMlardan – dunyodaharbiylar, meteorologlar, geologlarvaboshqaishlardafoydalanadilar. U yadroportlashlarnimodellashtirish, ob-havonioldindanaytishvaboshqamasalalardaqo’lkeladivao’zpulinioqlaydi. Bu EHMlarni– Gray, Research, Hitachi firmalariishlabchiqaradi. Misoluchun IBM korporatsiyasisekundiga 3,9tril. amalbajaraoladigan, dunyodagiengtezkorkompyuterniishlabchiqardi. AQShma‘muriiyativakillariniaytishichabumashinadanharbiymaqsadlardafoydalanishmumkin. Bu yangikompyuter “Pacific Blue” degan nom oldi. U oddiyShaxsiykompyuterdan 15 mingmarotabatezishlaydiva 80 mingmartakattaoperativxotirabilanjihozlangan. HattokiengunumdorzamonaviykompyuterdanfoydalangandabajarishuchunbirnechaoytalabqilinadiganmurakkabhisoblashlarniyangiEHMdabirnechasekundda (soatdaemas) bajarsabo’ladi.

3. 
   M ini-EHM – Shaxsiy kompyuter va katta EHM o’rtasidagi salobatga ega. Horijda uncha katta bo’lmagan tashkilotlar, universitet, davlat idoralarida, ma‘lumotlarni qayta ishlash markazlarida – Shaxsiy kompyuterlarni quvvati yetmaydigan joylarda foydalaniladi. Mini-EHMga (kichik EHM deb ataladi) ham o’nlab, yo’zlab terminal yoki shaxsiy kompyuter ulash mumkin. Bu EHMlarni DEC, SUN, Hewlett-Packard, IBM, SilconGrapicsvaboshqafirmalarishlabchiqaradi. SilconGrapic so’z kompyuterlariga maxsus qo’shimcha qurilma kiritib, uch ulchovli fazo holatini monitorda tasvirlash mumkin. Natijada, chet el kino filmlaridagi maxsus effekt holatlari (animatsiya usuli) mazkur kompyuterlarda tayyorlanadi.
   

Ishchistantsiyalar – terminostiga, Shaxsiy kompyuter quvvatiga teng yoki undan ham yuqori kuchga va imkoniyatga ega kichik EHMlarniengkenjasikiradi.

Shaxsiykompyuterbozorida IBM PC yo’nalishidanboshqafaqatginabitta Macintosh-Apple firmasiprogrammalarbuyicharaqobatolibboradi. Biroquningchiqarayotganmaxsuloti, umumiyShaxsiykompyuterlarhisobida 7 – 8% danoshmaydi.

Ammo dunyodabosma, nashrishlarigaxizmatko’rsatadiganengqulaymashinavaprogrammamazkur firma maxsulotihisoblanishiniaytibutishkerak.

Shaxsiykompyuterlar- birqanchaqulayliklargaegabo’lib, hammabopva universal qo’llaniladi. Bundantashqarinarxiarzon, barchasohalardaqo’llashmumkin, foydalanuvchiningmaxsustayyorgarliksizishlashiimkoniyatiniberuvchioperatsiontizimlarvaboshqadasturiyta‘minotlarningbir-biribilanmoslashibketaolishi, ishlashiningyuqoridarajadaishonchliligi. ShKlarishlabchiqaruvchiyirikfirmalarquyidagilardir: IBM, Compaq, Apple, Spectrum, Micral, Olivetti, Toshiba, Panasonic, Partner, Hewlet Packard, Dell, Dec.

Kompyuterarxitekturasitushunchasiostidakompyuterningmantiqantashkiltopganqismi, tuzilishivaresurslari, ya’nima’lumotlargaishlovberishjarayoniuchunmuayyanvaqtgaajratibberiladiganhisoblashtizimigamansubvositalarmajmuitushuniladi.