Laboratoriya ishi qoidalari

16-Laboratoriya
Neft mahsulotlarini alangalanish va chaqnash xaroratini aniqlash
Neft maxsulotlari – uglevodorodlarning murakkab aralashmasidir. Ma`lum xaroratda yengil qaynaydigan fraksiyalar neft maxsulotlarining yuzasida uglevodorod bug`larining shunday kontsentratsiyasini to`play olinadiki, olov yaqin tutilgan vaqtda alangalanish ro`y beradi. Yonish jarayoni yonuvchan uglevodorodlarning bug`larini oksidlanishi tugaganidan keyin to`xtaydi. Ma`lum sharoitlarda qizdirilayotgan neft maxsuloti, atrof muxitdagi havo bilan aralashgan holda hosil qiladigan bug`larining miqdori olov tutgan vaqtda yonib ketishga yetarli bo`lsa, bu xarorat chaqnash xarorati deb ataladi. Chaqnash xarorati neft maxsulotining sirt yuzasiga, yuzasidagi gaz fazaning almashishiga, xaroratga va chaqnashni keltirib chiqara oladigan alanganing o`lchamiga qarab o`zgarib turadi. Shuning uchun chaqnash xarorati ma`lum sharoitlarda o`lchash lozim.
Xarorat ortgani sari neft maxsulotlaridan uchuvchanligi kam bo`lgan maxsulotlar ajralib chiqishni boshlaydi. Ma`lum xaroratda chaqnashdan keyin alangalanish ro`y beradi. Alanga tutilgan vaqtda maxsus yonib ketsa va yonishda davom etsa, alangalanish xarorati deyiladi. Alangani olib tashlash, kislorodning yetishmasligi alangani so`nishiga sabab bo`lishi mumkin. Shuning uchun chaqnash xaroratini o`lchash vaqtida yonish davomiyligi inobatga olinmaydi.
Atmosfera bosimi ortishi neft maxsuloti yuzasidagi bug`larning konsentratsiyasini kamayishiga olib keladi. Shuning uchun chaqnash xarorati va alangalanish xaroratlari ortib ketadi.
Bosim 0,12Pa ga ortishi chaqnash xarorati 0,033-0,030⁰C ga oshiradi. Shunday qilib, chaqnash xarorati va alangalanish xaroratlari tajribani olib borish sharoitlariga, jixozning tuzilishiga bog`liq bo`ladi.
Ishning maqsadi. Neft maxsulotlarini chaqnash va alangalanish xaroratlarini aniqlash.
Kerakli jixozlar va materiallar: 1. Chaqnash xaroratini va alangalanish xaroratlarini aniqlash uchun asbob; 2. Neft va turli neft maxsulotlari, neft moylari.