Лидерлик ва раҳбарлик: ўхшаш ва фарқли жиҳатлар

Лидерлик ҳолати:

• гуруҳнинг норасмий муносабатлар тизимида амалга ошади.
• ўзининг ишчанлик хусусиятлари билан фарқланади
• гуруҳнинг лидерга ҳиссий яқинлигини ифодалайди
• гуруҳнинг ҳамма аъзолари томонидан тан олинади
• гуруҳ лидернинг иш билан боғлиқ бўлган қатор фазилатларини юқори баҳолайди
• лидернинг гуруҳ манфаатларига эътиборлилигини англатади.
• гуруҳ манфаатини ҳар нарсадан устун қўяди
• доимо гуруҳ олдига қўйилган вазифани ечишга сидқидилдан киришади
• бу жараёнга жамоани сафарбар эта олади.

Раҳбар ва лидер ўртасидаги зиддият

• Лидер, гуруҳ манфаатини ҳимоя этар экан, кези келганда расмий муносабатлар тизимига ва расмий доиралар манфаатига ҳам зид чиқа олади.
• Натижада, жамоада расмий раҳбар ва норасмий лидер ўртасида зиддият пайдо бўлиши мумкин.
• Корхона манфаатидан келиб чиқилган ҳолда, жамоадаги расмий раҳбар ва норасмий тизимда шаклланувчи лидер бир шахс орқали ифодаланиши энг мақбул ҳолдир, деган фикр кенг тарқалгандир.

Лидерга хос бўлган жиҳатлар муҳимлиги бўйича кетма-кетлиги

1) жамоа манфаатларига йўналганлик;

2) касбий моҳирлик, ҳар қандай муаммоли вазиятда қийинчиликни ўз бўйнига олиш ва ишни охиригача ҳал этишда ташаббускор бўлиш;

3) эмоционал, ҳиссий жалб этувчанлик хислатлари (аттракция).

Тадқиқотлар орқали аниқланишича:

• ҳиссий жалб этувчанлик одатда лидер шахсда жуда ёрқин кўзга ташланиши шарт эмас;
• шахсда бу кўрсаткичнинг ўрта меъёрда мавжудлиги, уни лидерлик даражасида тан олиниши учун етарлидир;
• ҳиссий жозибадорлик кўрсаткичи пастлиги иш юзасидан ўтадиган мулоқот ва музокараларга салбий таъсир этиши мумкин;
• раҳбарнинг мулоқот сирларини яхши билиши орқали атрофдагиларда ўзи ҳақида ижобий таассурот уйғота олиши ушбу кўрсаткични оширишдаги асосий воситадир.

Раҳбар ва лидер ўртасидаги фарқ

• раҳбар тайинланади
• раҳбар ходимларга эга
• раҳбар ўз ҳокимиятига асосланади
• раҳбар ўз мажбурияти бўйича ташкилот манфаатини биринчи ўринга қўяди

• лидер жамоа аъзолари орасидан ажралиб чиқади
• лидернинг ҳамфикр тарафдошлари мавжуд
• лидер ўз обрўсига таянади
• лидер ходимлар эҳтиёжидан келиб чиқиб иш кўради