М 0 УЎК 33: 005. Кбк 65. 290-2 миллер, Жон Г. Савол ортидаги савол

Ҳар бир инсонга ўз вақтида тўғри танловлар 
қилиш орқали шахсий жавобгарликни амалда 
қўллаш имконини берувчи восита.
Биз уни ўзимиз ҳақимизда яхшироқ саволлар бериш 
орқали мукаммаллаштирамиз.
Юқоридаги хизматчим ҳам айнан шундай қил ганди. 
Ўй-фикрлари тартибга солингани учун у ўзига нотўғри 
савол(НС)ларни бермади ва вазиятни ҳар томонлама 
назоратида сақлади. 
Бир оғиз сўз айтиш-айтмаслигидан қатъи на зар, хат-
ти-ҳаракати унда 
“Ёрдам бериш учун нима қи ла ола ман?”
ёки 
“Қандай қилиб кўпроқ фойда кел ти ра ола ман?”
деган жавобгарлик ҳисси борлигини кўр са тиб турарди. 
Унинг танловлари аҳамиятга молик эди. 
Ўша куни кетаётиб унга йигирма беш центлик тан-
галаримни бар таймерига ташлаб, ҳар қандай мижоз 
бериши мумкин бўлган чойчақа бердим (Ҳазиллаш-
япман, аслида бу йигит муносиб бўлган яхшигина пул 
эди). Бир неча ойдан сўнг бу ерга қайтиб, ўзим ёқтириб 
қолган ўша хизматчим – Жей коб 
Миллер
(фамилиясини 
жуда ёқтираман-да!)ни сў раганимда, бар ходимаси 
“Маъзур тутасиз, жа ноб, Жейкоб энди бу ерда...” дея 
гап бошлади-ю, ҳушим бошимдан учди: 
“ЙЎҚ! Севимли 
хизматчимни бўшатдингизми? Қандай вазиятда тур­

---

14
ганимни кўриб, ўзига “Айни шу дамда мижозимга хиз­
мат кўрсатиш учун қўлимдан нима келади?” дея савол 
бера олган болани бўшатдингизми?” 
Улар шундай ишчини қўлдан чиқарганига ишон гим 
келмасди. 
Бироқ бу гапларнинг бирортасини ходимага айт-
мадим. Фақат гапини бўлиб: “Уни ‘бўшатдик’ деманг?!” 
деб юбордим, у эса саволимга жавобан: “О, йўқ, жа ноб, 
уни бўшатмадик, у бошқарув бўлимига ўтди”, – деди очиқ 
чеҳра билан. 
“Бошқарув бўлими, эҳ, увол­ку шундай ях­
ши ходим у ерга!”
деган ўй келди хаёлимга дарҳол. (Ҳат то 
бошқарувчи бўлсангиз ҳам, кулаверинг!) 
Жейкоб ўзининг фикрлаш тарзи билан мансаб пил-
лапояларидан шу қадар тез кўтарилиши мум кин ли гига 
заррача ҳайратланмаганим – ҳақиқат. Шахсий жавоб-
гарлик бериши мумкин бўлган имти ёз ҳам шу. Ютуққа 
ҳар бир инсон – мижозлар, ҳамкасблар, ташкилот – ҳар 
ким эришади. Жейкобга келсак, унга чойчақа ва рағ-
батлантиришдан бошқа ёрдам беролмасдим, ам мо ўй-
лашимча, кун якунида шахсий жавобгарликни амал да 
қўллаган ҳолда ўзига энг яхши саволларни бериши ва энг 
яхши танловлар қилганида, қалби нимани ҳис эта оли ши 
унинг энг катта ютуғи эди.

---

15
2