Makaron ishlab chiqarishning zamonaviy holati va rivojlantirish vazifalari
Makaron mahsulotlarining klassifikatsiyasi va oziqaviy qiymati.
Makaron mahsulotlari ishlab chiqarish asosiy bosqichlarining qis-qacha tavsifi.
Makaron mahsulotlari ishlab chiqarish xom ashyolari
Makaron mahsulotlari- un va suvdan, ba’zida esa oqsilli boyituv-chilar yoki ta’m byeruvchi moddalar qo’shib tayyorlangan oshpazlik yarim tayyor mahsuloti hisoblanadi.
Makaron ishlab chiqarishning zamonaviy holati va rivojlantirish vazifalari. Makaron mahsulotlari ugra osh, lag’mon ko’rinishida SHarqda ming yildan oldin tayyorlangan. Taxminlarga ko’ra Marko Polo SHarqqa qilgan sayohatidan so’ng (XIII asrning oxiri) YEvropaga makaron mahsu-lotlari ishlab chiqarish tyexnologiyasini olib kyelgan. Ammo tarixiy huj-jatlarda Italiyada XII asrning boshlarida, ya’ni Marko Poloning Xitoyga qilgan mashhur sayohatidan ancha oldin makarondan taomlar tayyorlanganligi aytib o’tilgan.
Makaron mahsulotlarini sanoatlashtirilgan usulda ishlab chiqaruvchi tsyexlar Italiyada XVI asrning oxirida, Rossiyada XVIII asrning 60-yillarida (1797 yil Odyessa shahrida), kyeyin esa Fransiya va Gyermaniyada vujudga kyelgan.
Jahonda makaron mahsulotlarining ommabopligi va ularga bo’lgan talabning ortishi tufayli makaron sanoati tyez rivojlandi. Bu esa uzoq davom etuvchi va ko’p enyergiya talab qiladigan jarayonlarni qisqartirish va mahsulot chiqishini oshirish imkoniyatini byeradigan jadal tyexnologiyalarni joriy qilishni imkoniyatini yaratdi.
Ilgarigi kabi bugungi kunda ham Italiya, makaron mahsulotlari ish-lab chiqarish, istye’mol qilish va eksport qilish (chyetga chiqarish) bo’yicha oldingi o’rindagi mamlakat hisoblanadi: oxirgi o’n yillikda Italiyada makaron mahsulotlari ishlab chiqarish 1800...2500 ming tonnani tashkil qilgan. Aholi jon boshiga 26 kg (janubiy hududlarda yiliga 40 kg dan ortiq) makaron mahsuloti to’g’ri kyelib, ishlab chiqarilgan mahsulotning 20 foizdan ortig’i chyet mamlakatlarga eksport qilinadi.
Makaron mahsulotlari ishlab chiqarish bo’yicha AQSH ikkinchi o’rinni egallaydi. Yillik ishlab chiqarish 1300...1800 ming tonnani tashkil qilib, aholi jon boshiga 1987 yilda 7,4 kg ni tashkil qilgan bo’lsa, 1990 yilda 8,4 kg ni, 2000 yilda 14 kg ni tashkil etgan.
Italiyada makaron mahsulotlari jihozlarini ishlab chiqarish yaxshi yo’lga qo’yilgan. Ikkita mashhur italyan firmalari: «Braibanti» va «Pavan» - dunyoning barcha mamlakatlarida foydalanilayotgan, uzun, qisqa va shakldor makaron mahsulotlari ishlab chiqaruvchi mukammal liniyalarni ishlab chi-qarmoqda. Ular bilan faqat SHvyeytsariyaning «Buhler» firmasigina raqobat-lashmoqda xolos.
«Braibanti» firmasining makaron mahsulotlari ishlab chiqaruvchi komplyeks-myexanizatsiyalashgan liniyalari Toshkyent va Quva makaron tsyexlari-da, boshqa bir qator firmalarning liniyalari esa Toshkyent, Andijon va Ryespublikamizning boshqa shaharlarida samarali ishlamoqda.
Ko’pchilik korxonalarning makaron tsyexlarida Rostov-na-Donu (Rossiya) mashinasozlik zavodida ishlab chiqarilgan makaron ishlab chiqarish jihoz-laridan foydalanilmoqda.
Makaron mahsulotlari ishlab chiqarish sanoatini rivojlantirish vazifalari qo’yidagilardan iborat: - xom ashyo bazasini kyelajakdagi rivojlantirilishi. Bu yo’nalishda Ryespublika hukumati tomonidan qattiq navdagi bug’doy ekiladigan maydonlarni kyengaytirish va qattiq va shishasimonligi yuqori bo’lgan undan makaron uni ishlab chiqarishni ko’paytirish yuzasidan aniq chora-tadbirlar ko’rish;
- xamirga asosan vakuumda ishlov byerib, qorish tyexnikasi va tyexnolo-giyasini takomillashtirish;
- tyeflon to’siqli matritsalardan foydalanib xamirga shakl byerishni takomillashtirish;
- quritishning yuqori haroratli tartiblaridan foydalanish;
- tyez pishadigan va pishirishni talab qilmaydigan makaron mahsulot-lari ishlab chiqarishni oshirish va navlarini kyengaytirish;
- makaron ishlab chiqarishda noananaviy mahalliy xom ashyolardan kyeng foydalanish va ular asosida shifobaxsh va parhyezbop ovqatlanishga mo’ljal-langan mahsulotlar tayyorlash va boshqalar.
