Ma’ruza Temir yo‘l transportida ekspluatatsiya ishlari

 
2. Eksplutatsiya ishlarini amalga oshirishda
qo‘llaniladigan hujjatlar 
Ekspluatatsiya ishlari quyidagi hujjatlar asosida amalga oshiriladi: temir yo‘lning 
Nizomi, PTE, poezdlar harakatining jadvali, poezlar tuzish rejasi. 
Temir yo‘lning Nizomi – bu qonuniy hujjat bo‘lib, tashish jarayonini bajarish 
borasida temir yo‘l transporti bilan transport xizmatidan foydalanuvchi mijozlar 
o‘rtasidagi munasabatlarni tartibga soladi. Temir yo‘l va uning xizmatidan 
foydalanadigan tashkilotlar va kishilarning huquqini, burchini va javobgarligini temir 
yo‘lning Nizomi belgilab beradi. 
Poezdlar harakatini tashkil qilish tizimini, harakatdagi sostavlarga, inshoat va 
qurilmalarga qo‘yiladigan talablar temir yo‘lning vositalarini texnikaviy jihatdan
ishlatish (PTE) hujjatida belgilanadi. 
Ekspluatatsiya ishlari bilan band bo‘lgan temir yo‘l transportining barcha 
tashkilotlarining ishlarini uzviy bog‘lovchi va ularning bajaradigan ish miqdorini 
poezdlar harakatining jadvalida belgilanadi (grafik dvijeniya poezdov). 
Vagonlar oqimi tizimini tashkil qiladigan hujjat bu poezdlarni tuzish rejasi (plan 
formirovaniya poezdov).
3.Ekspluatatsiya ishlari rejasining ko‘rsatkichlari
YUk vagonlardan foydalanish hajm ko‘rsatkichlari 
Harakatdagi sostavlarning ish jarayonini tariflash, ehtiyot qismlar, pul va mehnat 
resurslariga bo‘lgan talab miqdorini aniqlash uchun hajm va sifat ko‘rsatkichlari 
qo‘llaniladi. 
 
Hajm ko‘rsatkichlari
 lokomotiv va vagonlar ishini tavsiflaydi. 
Lokomotivlar ishi
 
–lokomotiv-km, lokomotiv-soat, lokomotiv-sutka, 
vagonlar ishi esa
 – vagon-km, vagon-
soat, vagon-sutka, poezdlarning bosib o‘tgan masofasi poezd-km. Tonna-km ham 
miqdor ko‘rsatkichi hisoblanadi. 
Vagonlarning yuk tashish ishlarini bajarishda zarur bo‘lgan moddiy, moliyaviy va 
mehnat resurslarini aniqlash hajm va sifat ko‘rsatkichlari asosida bajariladi. YUk 
vagonlarni ishlatish hajm ko‘rsatkichlari uch guruhga bo‘linadi. 
1. Bajarilgan ish sikllarini aks ettiradigan ko‘rsatkichlar;
2. harakatlanuvchi tarkibning bosib o‘tgan masofasini aks ettiradigan
ko‘rsatkichlar; 
3. vagon va lokomotivlar sarflaydigan vaqtini aks ettiradigan ko‘rsatkichlar. 

---