Mavzu №13. Sodda patogen jonivorlar. ( Bezgak, leyshmanioz qo’zg’atuvchilari). Zamburug’lar keltirib chiqaradigan infeksiya

эритроцит ичидаги шизонтларга таъсир этувчи хинин, хлоридин; гаметоцидларни ўлдирувчи хиноцид ,хлорхин.
Профилактикаси. Касалликка эрта ташхис қўйиш, паразит ташиб юрувчиларни аниқлаб, уларни даволаш.
3) Лейшманиоз бу – Tryponosomatidae оиласига кирувчи Leishmania лар келтириб чиқарадиган, одамларда тана хароратининг кўтарилиши, тери қаватида ва ички органларда оғир асоратли яралар пайдо бўлиши билан кечадиган ҳамда Инфекцияни флеботомус туркумига кирувчи искабтопарлар ташиб юради. ЗТЛ табиий ўчоқли трансмиссив зооноз касалликдир.
Синонимлари: Боровский касаллиги, ўткир некротик тери лейшманиози, қишлоқ типидаги тери лейшманиози, “пендинка” пендебоши, мурғоб яраси, афғон яраси , пашша хўрда ва бошқалар.
Лейшманиоз бу дунё бўйича 98 та давлатдаги эндемик ва унитилган тропик касалликдир. Бутун ЖССТнинг маълумотига кўра 350миллион одам бу касаллик билан касалланиши мумкин. Ҳар йили 14 миллион одам ушбу касаллик билан касалланади ва 2миллионга яқин янги касаллик қайд қилинмоқда. Бундан ташқари ҳар йили висцерал лейшманиоз билан 50мингта ўлим ҳолатлари қайд қилинмоқда. Бу кўрсатгич паразитар касалликлар орасида висцерал лейшманиознинг олдинги қаторда туришини кўрсатади. Шунингдек бу касалликногиронликка сабаб 235700 йиллик умрни йўқотилишига сабаб бўлади. (Бу кўрсатгич бўйича юқумли касалликларнинг глобал таҳлили бўйича лейшманиоз 9-ўринни эгаллайди).
Лейшманиоз — одамларда ва ҳайвонларда учрайдиган трансмиссив протозой касаллик бўлиб, кўзғатувчиси лейшманиялар ҳисобланади ва искабтопар чивинлар ташувчи бўлиб, чақиш йўли билан юқтирадилар. Инсонда интоксикация, иситмалаш, ички аъзолар ёки тери тўқималарининг шикастланиши билан намоён бўлади.
Лейшманиоз қўзғатувчиси бир ҳужайрали содда жониворлар бўлиб, улар Tryponosomatidae оиласи, Leishmania туркумига мансубдир; Phlebotomus тури эски дунёда ва Lutzomyia янги дунёда.
Лейшманиоз ҳамма тури тўқимаичидагиоблигат (макрафаг) сутэмизувчиларнингпаразитларидир.
Сут эмизувчилардаги лейшманиозлар 2 гуруҳга бўлинади:
1) тери лейшманиози қўзғатувчиси (7 тури аниқланган: L.major, L.aethiopica, L.amazonensis, L.garnhami , L.mexicana, L.venezuelensis), улар тери, тери ости тўқималарда ривожланиб,терида локал патологик ўзгаришлар пайдо қилади.
2) висцерал лейшманиози қўзғатувчилари (L.donovani 3та тур ости: L.Donovani. L.Infantum. L. chagasi) жигар талоқ, лимфа тугунлари ва ретикуло- эндотелиал тўқималарида ривожланиб, аста секин одам организмининг захарланишига олиб келади.