Мавзу-3 датчиклар

Datchikni sezgirligi deb, chiqish kattaliklari o‘zgarishi u ni, kirish miqdorlari o‘zgarishi xga nisbatiga aytiladi; ya’ni S=u /x.

Datchikni xatosi, bu chiqish signalini xaqiqiy miqdori bilan uni nominal qiymati orasidagi farqdir. Datchiklar yuqori sezgirlik va oz xatoga ega bo‘lishlari maqsadga muvofiqdir.

Inersionlik-kirish signali o‘zgarishini elementga ta’sirini kechikishiga aytiladi.

Sezgirlik chegerasi-bu chiqish miqdori Uni o‘zgarishiga olib keladigan kirish miqdori X ni eng kichik qiymatidir.

Avtomatli qurilmalarda quyidagi parametrik datchiklar ko‘proq tarqalgan: reostatli (potensiometrik), termoqarshilikli, tenzometrik (simli), induktiv, sigim, fotoelektrik (fotoqarshilik)li datchiklar.

2.Parametrik datchiklar

1.Reostatli parametrik datchiklarda nazorat qilinayotgan noelektrik kattalik (siljish) zanjir qarshiligini o‘zgarishiga sabab bo‘ladi (1-rasm).

U

U_chik=f(x)

U_n L x R_n U_chik

x

a) b)

1-rasm. Reostatli datchik: (a)-chizmasi; (b)-tavsifi;

Reostatli datchiklarni tavsifi deb-surgichdan olinadigan kuchlanish U_chik ni potensiometr surgich siljishi X ga boglikgiga aytiladi.

Bunda

bu erda: Um-manba kuchlanish; k=x/l-surguchni nisbiy siljishi;  (1-k)-yuklanish darajasi (R_n-yuklama qarshiligi, R-potensiometrni to‘la qarshiligi).