Mavzu: elektr maydonni hisoblash. Elektrostatik maydon induktsiya vektori va uning oqimi

 (3.1) 
ifodadan xulosalar chiqaradigan bo’lsak: 
1-xulosa:
Tekis zaryadlangan cheksiz katta tekislikni muhitda hosil qilayotgan 
elektr maydon kuchlanganligi 
tekislikdagi zaryadning sirt zichligi 
, hamda 
tekislik turgan muhitning dielektrik singdiruvchanligi 
larning funksiyasi bo’lar 
ekan. 
2-xulosa:
Maydon kuchlanganligi 
tekislikdan qanday masofada qaralayotganiga 
bog’liq emas. 
3-xulosa:
Agar 
bo’lsa, hosil qilinayotgan maydon bir jinsli bo’ladi 
. 
4-xulosa: 
3-hulosa tekislik cheksiz katta bo’lganidagina o’rinli bo’ladi. 
Tekis zaryadlangan, uzun silindr maydoni. 
 
Endi tekis zaryadlangan, uzun silindr maydonini hisoblaylik. Aytib o’tish 
joizki bunda 2 ta, ichma-ich joylashgan silindrlar (koaksial silindrlar yoki silindrik 
kondensator) maydoni haqida so’z boradi 
(10 – Rasm)
. 
Bu 
silindrlar 
chiziqli zichligi bilan tekis 
zaryadlangan 
va 
uzunliklari 
ularning 
radiuslari 
bilan 
solishtirilganda juda uzun 
bo’lsin (
. Bu 

---

ikki silindr ham metall bo’lsin. Biz ularning ichidagisini 
(+)
zaryadlab qo’ysak, 
tashqarisini yerga ulasak, tashqi metall silindrni ichki metall sirtida 
(-) 
zaryad 
paydo bo’ladi. Tashqarisida esa 
(+)
zaryadlar paydo bo’lib, ular yerga o’tib ketadi. 
Bu ichki va tashqi silindrlar orasidagi maydonni ko’rib chiqaylik. Bunda 
Gauss teoremasini qo’llash uchun yopiq sirt sifatida 
10-Rasmda
tasvirlangani kabi 
yopiq silindrcha olamiz. Bu silindr asosi orqali o’tuvchi oqim nolga teng 
bo’lgani, yon sirt induktsiya chiziqlariga perpendikulyar 
bo’lganligi, ushbu sirt yuzasi 
ekanligi va bu qisimdagi induktsiya 
chiziqlarini hosil qilayotgan zaryad miqdori 
ga teng ekanligini hisobga 
olib