Мавзу: Молиявий қонунчиликнинг аҳамияти ва унинг ўзига хос хусусиятлари маърузанинг натижалари

Ўзбекистон Республикасининг бюджет тизими. Ўзбекистон Республикасида давлат бюджети - бу иқтисодий муносабатлар тизими бўлиб, унинг ёрдамида марказлашган пул маблағлари жамғармалари ташкил этилади. Давлат бюджети ёрдамида ҳар йили мамлакат миллий даромадининг ярмидан кўпи тақсимланади ва қайта тақсимланади. Бюджетлар асосан мажбурий тўловлар асосида ташкил этилади.
Бюджетдан ташқари ижтимоий жамғармалар. Бюджетдан ташқари ижтимоий жамғармалар - молиявий тизимнинг янги бўғинларидан бири бўлиб ҳисобланади. Бундай жамғармалар жумласига: Республика йўл жамғармаси, Ўзбекистон Республикаси Давлат мулкини бошқариш ва тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш давлат қўмитасининг махсус ҳисобварағи; иш билан таъминлашга кўмаклашувчи давлат жамғармаси ҳамда Ўзбекистон Республикаси Пенсия жамғармаси киради. Ўзбекистон Республикасининг «Бюджет тизими тўғрисида»ги қонунга биноан давлат мақсадли жамғармалари – Давлат бюджети таркибида жамлантириладиган жамғармалар бўлиб, уларнинг ҳар бири учун маблағлар манбалари, ҳар бир манбадан маблағ тушиши нормалари ва шартлари, шунингдек шу маблағлардан фойдаланилиши мумкин бўлган мақсадлар қонун ҳужжатлари билан белгиланади.
Суғурта. Ўзбекистон Республикасининг «Суғурта фаолияти тўғрисида»ги қонунига биноан суғурта деганда юридик ёки жисмоний шахслар тўлайдиган суғурта мукофотларидан шакллантириладиган пул фондлари ҳисобидан муайян воқеа (суғурта ҳодисаси) юз берганда ушбу шахсларга суғурта шартномасига мувофиқ суғурта товонини (суғурта пулини) тўлаш йўли билан уларнинг манфаатларини ҳимоя қилиш тушунилади.
Амалдаги қонунчиликка кўра суғурта ҳаётни суғурта қилиш ва умумий суғурта соҳаларига бўлиниши мумкин.
Кредит. Кредит – бу вақтинча бўш турган пул маблағларини ва бошқа маблағларни маълум бир муддатга ва ҳақ эвазига қайтариб беришлик шарти билан қарзга беришдир. Кредит муносабатлари икки субъект ўртасида: қарз берувчи ва қарз олувчи ўртасида юзага келади.
Корхона, муассаса ва ташкилотларнинг молияси.
Корхоналарнинг молияси - бу иқтисодий муносабатлар тизими бўлиб, унинг жараёнида давлатнинг марказлашмаган пул маблағлари жамғармалари ташкил этилади ва фойдаланилади. Бу пул маблағлари жамғармалари корхоналарнинг кундалик бошқарувида бўлади. Корхоналар ўзларининг харажатларини ўз даромадлари ҳисобидан қондирадилар.Корхоналар даромадлари ва харажатлари ўртасидаги фарқнинг маълум бир қисми, мажбурий тўловлар сифатида (масалан солиқлар сифатида) бюджетга ўтказилади.