Mavzu: Moliyaviy tahlilda qo’llaniladigan usullari

---

1 
Mavzu: Moliyaviy tahlilda qo’llaniladigan usullari 
Reja: 
Kirish 
1.
Moliyaviy tahlil fanida qo’llaniladigan usullar, ularning mazmuni va 
mohiyati. 
2.
Moliyaviy tahlilda qo’llaniladigan an'anaviy, iqtisodiy matematik va 
maxsus usullar. 
3.
Rivojlanga mamlakatlarda moliyaviy tahlil (
valuation
) usuli. 
Xulosa. 
Foydalanilgan adbiyotlar ro’yxati. 

---

2 
Kirish. 
Moliyaviy tahlil vositalari kompaniyaning faoliyatini va uning rivojlanish 
tendentsiyalarini baholashda foydali bo'lishi mumkin. Aslida, tahlilchi 
ma'lumotlarni qarorlarni qabul qilishga yordam beradigan moliyaviy 
ko'rsatkichlarga o'zgartiradi. Tahlilchilar quyidagi savollarga javob berishga 
intilishadi: Kompaniya o'zining oldingi ko'rsatkichlariga va raqobatchilariga 
nisbatan qanday muvaffaqiyatga erishdi? Kelajakda kompaniya qanday faoliyat 
ko'rsatishi mumkin? Kelgusidagi faoliyat haqida taxminlarga asoslanib, ushbu 
kompaniyaning yoki u chiqargan qimmatli qog'ozlarning qiymati qanday? 
Ma'lumotlarning asosiy manbai bo'lib kompaniyaning yillik hisoboti, shu 
jumladan moliyaviy hisobot va eslatmalar, shuningdek boshqaruvning sharhlari 
(operatsion va moliyaviy sharhlar yoki rahbariyat muhokamasi va tahlili). 
Moliyaviy hisobotlar samarali moliyaviy tahlilni amalga oshirish uchun zarur 
bo'lgan barcha ma'lumotlarni o'z ichiga olmaydi. Garchi moliyaviy 
hisobotlarda kompaniyaning o'tmishdagi faoliyati (daromadlari va pul oqimlari), 
shuningdek hozirgi holati to'g'risida ma'lumotlar mavjud moliyaviy ahvoli 
(aktivlar, passivlar va mulk egalarining kapitali), bunday bayonotlar tahlil qilish 
uchun foydali bo'lgan barcha ma'lumotlarni ta'minlamaydi
va kelajakdagi natijalarni bashorat qilmaydi . Moliyaviy tahlilchi prognoz qilish va 
to'g'ri xulosalar chiqarish uchun moliyaviy hisobotlardan boshqa ma'lumotlar bilan 
birgalikda foydalanishi kerak. Shunga ko'ra, tahlilchi odatda kompaniyaning 
moliyaviy hisobotlaridagi ma'lumotlarni boshqa ma'lumotlar bilan to'ldirishi kerak, 
shu jumladan iqtisodiyot, sanoat, taqqoslanadigan kompaniyalar va kompaniyaning 
o'zi haqida. 
Ushbu kurs ishida kompaniyaning moliyaviy hisobotlarini tahlil qilishda 
ishlatiladigan turli usullar tasvirlangan. Kompaniyaning moliyaviy tahlili turli 
sabablarga ko'ra amalga oshirilishi mumkin, masalan, qimmatli qog'ozlarni 
baholash, kredit xavfini baholash, sotib olish bilan bog'liq tegishli tekshiruv 
o'tkazish yoki sho'ba korxonaning faoliyatini baholash. Har qanday moliyaviy 

---

3 
tahlil uchun odatiy bo'lgan usullarni tavsiflaydi va keyin ikkita eng keng tarqalgan 
toifalar uchun aniq jihatlarni muhokama qiladi: kapitalni tahlil qilish va kreditni 
tahlil qilish. 
Xususiy kapitalni tahlil qilish baholash yoki faoliyatni baholash uchun 
egasining nuqtai nazarini o'z ichiga oladi. Kreditni tahlil qilish kreditorning 
(masalan, bankir yoki obligatsiya egasi) istiqbolini o'z ichiga oladi. Ikkala holatda 
ham, qaror qabul qilish uchun ma'lumot to'plash va tahlil qilish kerak (egalik yoki 
kredit); egalari va kreditorlarning qiziqishlari turlicha bo'lganligi sababli tahlilning 
yo'nalishi o'zgaradi. Xususiy kapital va kredit tahlillari korxonaning daromad hosil 
qilish va ko'paytirish qobiliyatini, pul oqimi hamda har qanday bog'liq xatarlarni 
baholaydi. Xususiy kapital tahlili odatda o'sishga ko'proq e'tibor qaratadi, kredit 
tahlilida esa odatda xatarlarga ko'proq e'tibor beriladi.