Mavzu: Qorilar maktabi loyihasi

Vestibyullar. Jamoat binosini tashqi muhit (ko'cha, maydon) bilan

bog'laydigan xona vestibyul deb ataladi. Tashkilot, muassasa, korxona xo-

dimlari, ishchi va xizmatchilari hamda tomosha muassasalariga tashrif

buyuradiganlar yoki tomoshabinlar ishchi xonalarga va tomosha zallariga

vestibyul orqali o'tishadi. Vestibyul orqali o'tuvchilar, vestibyulda qaysi

tomonga yurish kerakligi haqida ma'lumot oladilar, qabulni kutadilar va

h.k. Ko'p hollarda vestibyullarga gazeta va jurnallar, suvenirlar, salqin

ichimliklar xarid qilinadigan kioskalar, shuningdek, tom osha muassasalarida

chipta xarid qilish kassalari joylashtiriladi. Bulaming barchasi vestibyulning

vazifalarini yanada kengayliradi va murakkablashliradi hamda

ulami loyihalashga katta e'tibor qaratilishini talab etadi (53-54-rasmlar).

Veslibyul jamoat binosining birinchi xonasi sifatida, uning ishlash xarakteri,

uning ahamiyali, arxitekturaviy jihatJari haqida ma'iumot beradi.

Shuning uchun vestibyul intyereri ko'rkam, tantanali ko'rinishga ega

bo'lishi lozim. Tashrifbuyuruvchilaming harakat jadvaJiga ham jiddiy talablar

qo'yiladi. Ayniqsa, bunday talablar tomosha muassasalarining vestibyullariga

ko'proq taalluqlidir, chunki bu erda bir vaqtda tomoshabinlarning

katta oqimlari harakatJanib, bunda bu harakatga qarshi va ungcilk.esishuvchi

oqimlaming yuzaga kelishiga yo'l qo'ymaslik taqozo etiladi. Bu

masala garderob va kassalar bilan birlashgan vestibyullarda ancha murakkablashadi.

Garderobli vestibyullar maydoni yuzasining me'yori keng diapozonda

o'zgaradi: har bir kishiga 0,25-0,4 m2 to'g'ri keladi. Vestibyulning o'tkazuvchanlik

qobiliyati qanchalik kichik bo'lsa, unga shunchalik ko'p maydon

me'yorini belgilash taqozo etiladi, kichik (past) me'yoriy o'lcham oraliqlariga

hisoblangan vestibyullar, tor, noqulay va ko'rkamlik, tanlavorIikdan

xolis bo'ladi. Alohida muhim ahamiyat kasb etadigan jamoat binolari

vestibyullarining maydonida zarur bo'igan tantavorlik va monumentallikni

yaratish uchun oliy me'yoriy o'\chamlar bo'yicha hisoblash taqozo

eti/adi.

Garderoblaming maydoni har bir kishiga to'g'ri keladigan 0,08-0, I m2

norrnaliv yuza bo'yicha hisoblanadi. Bu maydonga kiyim osgichlar va garderobni

lashrif buyuruvchilardan ajratib turadigan to'siq ortidagi o'tish

yo'lakchasi joylashtiriladi. Kiyim osgichlar bir tomonlama joylashtirilgan

holda, garderob oldiga eni 3 m bo'lgan, agar ikki kiyim .()sgichlar ikki tomonlama

joylashtirilsa, u holda eni 6 m bo'igan erkin o'tish oralig'i qoldiriladi

. Alohida garderoblarning maydoni har bir kishi uchun 0,2 m2 ni

tashkil etishi, kiyim osgichlar orasidagi o'tish yo'lakchasining eni 0,7 m.

dan eni esa I m.dan kam bo' imasligi lozim. Garderobning maqbul enini

belgilash muxim ahamiyat kasb etadi.

Vestibyul o'z joy lash ish o'miga ko'ra binD xonalarini tashqi muhit biIan

bog'laydigan xona hisoblanadi. Uni binD birinchi qavatining markaziy

qismiga joylashtirish tabiiy va qulayroqdir, chunki bunday joylashtirishda

ichki komunikatsiyalar bo'yicha yurish masofasi qisqaradi. Binoga vestibyul

orqali kirish aniq va ravshan ko' rinib turishi va tushunarli bo'lishi

lozim. Vestibyul oldiga keng, tantanavor zinapoya va avtomashinalarni

qo'yishni ham hisobga olgan holda binoga kirish yo'li qurish ko'zda tutiIishi

tavsiya etiladi. Qor va yomg'irdan himoyalanish maqsadida vestibyulga

kirish joyida koziryok yoki ayvonning o'matilishini ko'zda tutish 10-

zim. Shu sababli vestibyulni binoga kirish joyiga tutashgan holda joylashtirish

maqsadga muvofiqdir va h.k. Agar binD katta uzunlikka ega bo'isa

yoki bir nechta mustaqil qismlardan tashkil topgan bo'lsa, u holda binoga

ikki yoki bir nechta vestibyul o'matish mumkin. Bunday hollarda ulardan

bosh vestibyulni aniqlash va arxitekturaviy-badiiy vositalardan foydalanib,

unga tegishli bo'igan mas ko'rinishni (dizaynni) tanlash kerak.