|
Sanitariya uzeUari (bo'g'inlari) deb, sanitariya-gigiyena vaziralarini bajaruvchi
va bitta majmuaga bidashuvchi xonalar guruhiga aytiladi (hojatxona,
yuvinish xonasi, dush xonasi). Sanitariya uzellari binD yoki inshootning
komrortli, toza, ozoda sharoitli doimiy qismi hisoblanadi. Binoni
loYitlalashda sanitariya uzellari uchun ko'zga tashlanmaydigan joylashish
o'mi, yengil aniqlanadigan va shamollatish ko'zda tutilishi lozim bo'lgan
joylami tanlash tavsiya etiladi. Jamoat binolaridagi sanitariya uzeUari keng,
roydalanish va tozalash uchun qulay bo'lishi lozim. Sanitariya uzellari
maydonlarini hisoblash uchun me'yorlar binD vazirasining xarakteriga
bog'liq va ular bir-biridan rarqlanib turishi lozim. Shuning uchun ular jamoat
binolari alohida turlarining tipologik xarakteristikasi bayonnomasida
ko'rsatiladi.
Sanitariya uzellarining pollariga yetarli nishablik (og'malik)ka ega
bo'igan, suvning oqib ketishiga mo'ljallangan traplar o'matilishi tavsiya
etiladi. Pol uchun keramik va shunga o'xshash plitkalardan roydalanish
tavsiya etiladi. Sanitariya tugunlari devorlarini sementli qorishma bilan suvash
va ulami 1,5-2,0 metr balandlikda silliq (glazurli) plitkalar bilan
qoplash tavsiya etiladi.
Sanitariya uzellari tabiiy va sun'iy yorug'likka, samarali tortma shamollatish
(ventilyatsiya)ga, namdan izolyatsiyalanishga ega bo'lishi lozim. Umumiv ta'lim maktablari binolarining tiplari O'zbekiston Respublikasi
Xalq t~'\imi vazirligining qarorlariga muvofiq be\gilanadi. Maktablarning
asosiy tipi - bu bolalar 7 yoshdan boshlab 1-9-sinflarda o'qitiladigan
9 yillik tayanch maktablardir.
Umumiv o'rta ta'lim maktablarining sig'imi, ya'ni qancha o'quvchiga
mo'ljallani~hi sinflaming 35 ishtirokchidan (kelgusida 30 ishtirokchidan
ko'p bo'lmagan) tashldl topishidan va o'qitish muddatini 9 yilga belgilanishidan
kelib chiqqan holda aniqlanadi, bunda 1-9-sinflaming soni
maktab yoshidagi bolalaming 100% ni qamrab olishni hisobga olgan holda
(posyolka yold shahar mikrorayoni aholisi yosh bo'yicha tarkibining
asosiy jihatlarini hisobga olgan holda) belgilanadi. Maktabning maksimal
sig'imi qoidaga ko'ra 36 ta sinfdan oshmasligi lozim (ya'ni, 9 ta sinfdan
iborat bo'lgan 4 ta oqim). Shaharlarda ko'p qavatli binolar sharolidan
kelib chiqqan holda 2-3 ta maktabdan tashkil topgan maktab kompleksini
yaratishga ruxsat etiladi.
Maktab tarmoqlarini hisoblash posyolkalar, shahariar, rayomar aholisining
demografik (yosh bo'yicha) struktura (tuzilma)siga muvofiq ravishda
maktab yoshidagi bolalaming soni h.isobga olingan holda ama1ga oshiriladi
. Maktablaming joylashtirilishi o'quvchilaming piyoda qafnashi
uchun qulay bo'lishi kerak. Qishloq joylari uchun maktab1aming me'yoriy
piyoda transport qatnovi 30 minutdan ko'p bo'lmasligi bo'yicha qulaylikni
ta'minlash imkoniyati bo'lmagan hollarda, maktab intematlar yold
maktab qoshida intematlaming tashkil etilishi ko'zda tutilishi lozim (66-
71-rasmlar).
Intematlarda yashovchilaming u1ushi loyihalashtirishning topshiriqnomasi
orqali belgilanadi.
Maktablar asosiy xonalarining oriyentatsiyasi sinflar va kabinetJaming
janubiy va janubiy-sharqiy oriyentatsiyasini ko'zda tutishi tavsiya etiladi,
tasviriy san'at va chizmachilik, inforrnatika kabinetlari uchun shimoliy
oriyentatsiya ma'qulroqdir.
Shimoliy oriyentatsiyani boshlang'ich sinflar va bio1ogiya laboratoriyasidan
tashqari, boshqa o'quv kabinetlari va laboratoriyalar uchun qo'llash
mumkin. Derazalaming 75-285· azimutga qaratilgan oriyentatsiyasida isib
ketishning oldini olish maqsadida va o'quv joylarining to'g'ri insollyatsiyasini
tiklash uchun quyoshdan himoyalash ko'zda tutilishi kerak. Quyosh- dan himoyalanish qurilmalarini tanlash mahalliy sharoitlar bO'yicha loyihaga
a~osan belgilanadi.
Oshxonalarning issiq sexlari uchun shimoliy oriyentatsiya ma'qulroqdir.
Kam qavatli binolar (bir va ikki qavatli) uchun quyoshdan himoyalanishni
ko'kalamzorlashtirish tadbirlari orqali ta'minlash mumkin (daraxtlarni
bino derazalaridan 10 m dan kam bo'imagan masofada o'tkazish talab
qilinadi).
Do'stlaringiz bilan baham: | 
