Mavzu: Qushlar va sut emizuvchi hayvonlar embryonal taraqqiyoti. Jinsiy hujayralar taraqqiyoti

Bu erda sut emizuvchilarning taraqqiyoti g`oyat murakkab bo`lib, o`ziga xos sharoitda - bachadonda borishini hisobga olish kerak. Ko`pchilik sut emizuvchilarda zigotaning birinchi bo`linishlaridayoq ancha yirik, sariq moddasi ko`proq va qoramtir hamda maydaroq, sariq moddasi kam va och rangli blastomerlar hosil bo`ladi. Birinchi xil blastomerlar kelajakdagi ahamiyatiga ko`ra embrioblastlar, ikkinchi xillari - trofoblastlar (trophe-oziqa) nomini oladi. Bu ikki xil blastomerlarning maydalanishi sinxron bo`lmaydi, natijada hosil bo`ladigan blastomerlar soni toq bo`lishi ham mumkin. Trofoblastlar tezroq maydalanib, embrioblastlarni o`rab oladi. Embrionning tashqi ko`rinishi tut mevasi shakliga kelib morula (morum-tut mevasi) hosil bo`ladi. Morula bir necha maydalanishdan keyin blastulaga aylanadi

• Bu erda sut emizuvchilarning taraqqiyoti g`oyat murakkab bo`lib, o`ziga xos sharoitda - bachadonda borishini hisobga olish kerak. Ko`pchilik sut emizuvchilarda zigotaning birinchi bo`linishlaridayoq ancha yirik, sariq moddasi ko`proq va qoramtir hamda maydaroq, sariq moddasi kam va och rangli blastomerlar hosil bo`ladi. Birinchi xil blastomerlar kelajakdagi ahamiyatiga ko`ra embrioblastlar, ikkinchi xillari - trofoblastlar (trophe-oziqa) nomini oladi. Bu ikki xil blastomerlarning maydalanishi sinxron bo`lmaydi, natijada hosil bo`ladigan blastomerlar soni toq bo`lishi ham mumkin. Trofoblastlar tezroq maydalanib, embrioblastlarni o`rab oladi. Embrionning tashqi ko`rinishi tut mevasi shakliga kelib morula (morum-tut mevasi) hosil bo`ladi. Morula bir necha maydalanishdan keyin blastulaga aylanadi

Maydalanish embrion tuxum yo`li bo`ylab sekin harakat qilayotgan davrda yuz berib, bachadon bo`shlig`iga tushganda, u blastotsist (sut emizuvchilarning blastulasi) yoki blastodermik pufakcha holida bo`ladi (33-rasm). Blastotsist (u sterroblastula ham deyiladi)ning trofoblastlardan iborat devori va bu devorga ichkari tomondan yopishib turuvchi embrion tuguni bor. Sterroblastula ichidagi bo`shliq blastomerlar hayot faoliyati natijasida hosil bo`ladi. Suyuqlik bilan to`lgan bu bo`shliq embrion ichida emas, balki undan tashqaridadir. Embrion tuguni embrioblastlardan iborat. Embrioblastlar embrion tanasi hamda provizor organlar hosil bo`lishi uchun sarflanadi. Bachadonga tushgan blastotsist trofoblast yordamida “bachadon suti”ni qabul qila boshlaydi va uning o`sishi tezlashadi. “Bachadon suti” bachadon bezlari ishlab chiqargan shiradir.

• Maydalanish embrion tuxum yo`li bo`ylab sekin harakat qilayotgan davrda yuz berib, bachadon bo`shlig`iga tushganda, u blastotsist (sut emizuvchilarning blastulasi) yoki blastodermik pufakcha holida bo`ladi (33-rasm). Blastotsist (u sterroblastula ham deyiladi)ning trofoblastlardan iborat devori va bu devorga ichkari tomondan yopishib turuvchi embrion tuguni bor. Sterroblastula ichidagi bo`shliq blastomerlar hayot faoliyati natijasida hosil bo`ladi. Suyuqlik bilan to`lgan bu bo`shliq embrion ichida emas, balki undan tashqaridadir. Embrion tuguni embrioblastlardan iborat. Embrioblastlar embrion tanasi hamda provizor organlar hosil bo`lishi uchun sarflanadi. Bachadonga tushgan blastotsist trofoblast yordamida “bachadon suti”ni qabul qila boshlaydi va uning o`sishi tezlashadi. “Bachadon suti” bachadon bezlari ishlab chiqargan shiradir.