Mavzu: Xalqaro valyuta bozori: mohiyati, elementlari va funktsiyalari

Valyutalarning konvertatsiyasi xalqaro pullarning eng muhim xususiyati va ayni paytda ichki ishlar vazirligining ikkinchi asosiy elementi bo'lib, u bir-biriga valyuta almashish imkoniyatini anglatadi. Valyuta konvertatsiyasi darajasi quyidagicha bo'lishi mumkin: erkin konvertatsiya qilinadigan, qisman (cheklangan) konvertatsiya qilinadigan, o'zgartirilmaydigan (yopiq).
Erkin konvertatsiya qilinadigan valyuta (ingliz, qattiq valyuta) (SKV) xalqaro operatsiyalarda to'lovlarni amalga oshirish uchun keng qo'llaniladigan valyutadir. Asosiy valyuta bozorlarida hech qanday cheklovlarsiz sotib olinadi va sotiladi. Dastlab, sha va Shveytsariya bilan faqat ikki mamlakat — sle edi, va ularning valyutalar faqat ikkinchi jahon urushidan keyingi dastlabki yillarda shunday bo'ldi. 1960-yillarning boshlarida Germaniya valyuta cheklovlarini bekor qildi va o'z milliy valyutasi — markasining erkin konvertatsiyasini ta'minladi. 1980da buyuk Britaniya va Yaponiya 1990-1992 da AQSh, Shveytsariya va Germaniyaga qo'shildi. — Frantsiya, Italiya, Daniya, Niderlandiya, Belgiya va Lyuksemburg, va 1994-Irlandiya, Portugaliya va Gretsiya. 2006 yilning iyul oyidan boshlab rus rubli erkin konvertatsiya qilinadigan valyutalar qatoriga kiradi, biroq ba'zi Rezervasyonlar bilan. Hozirgi kunda dunyodagi 40 mamlakatlar haqida SKV bor.
Qisman konvertatsiya qilinadigan milliy valyutalar( ingliz, qisman konvertatsiya qilinadigan valyuta), ya'ni xorijiy pul birliklariga almashish imkoniyati cheklangan valyutalar 100 dan ortiq mamlakatlarga ega. Pullarning qisman konvertatsiyasi rezidentlar va norezidentlar uchun turli xil rejimlarga ega bo'lgan valyuta hisobvaraqlari mavjudligida namoyon bo'ladi. Bu holda, konvertatsiya valyuta muayyan egalari uchun amal qiladi yoki mintaqaviy xarakterga ega.
Bundan tashqari, fuqarolar va norezidentlar uchun valyuta almashinuvining taqiqlanishi mavjud bo'lgan mamlakatlarning konvertatsiyalanmagan (yopiq) valyutalari mavjud.
Valyuta pariteti ichki ishlar vazirligining uchinchi tarkibiy elementi bo'lib, u Qonunchilik tartibida o'rnatilgan valyutalar o'rtasidagi nisbat hisoblanadi. Valyuta paritetining ikki turi mavjud: tanga (oltin yoki kumush) va" savat " (valyuta savatiga asoslangan).
Valyuta pariteti-turli mamlakatlarning pul birliklarining metall tarkibiga nisbati; 1970-larning o'rtasiga qadar mavjud edi. tarixiy jihatdan tanga paritetining birinchi shakli kumush standart edi. U 1870-largacha hukmronlik qildi.; Rossiya keyinchalik kumush standartni rad etdi — faqat 1895-dan 1897gacha bo'lgan davrda moliya vaziri count S. yu Witte va hukumat raisi Pa Stolypinning sa'y-harakatlari bilan. Ba'zi mamlakatlarda kumush standarti dastlab oltin standart bilan birlashtirilgan. Shunday qilib, AQShda 1792 tanga zarb qilish to'g'risidagi qonunga muvofiq. dollar qiymati 371,25 Gran-pri (1 Gran-pri 0,0648 g ga teng) sof kumush yoki 24,75 Gran-pri sof oltinga teng edi. Aslida, AQShda o'sha yillarda bimonet (oltin-kumush) pariteti ishlagan, ammo amaliy sabablarga ko'ra Qo'shma Shtatlar kumush standartga ega edi. Kumush standart o'rniga oltin standart keldi. Avvallari u Buyuk Britaniya tomonidan kiritilgan (1816da). AQShda u 1837da, Germaniyada — 1875da, Fransiyada — 1878 da, Rossiyada rubl 1895-1897 da oltin bo'ldi. Umumjahon oltin standarti davrining boshlanishi 1867 da, Parij bitimiga a'zo davlatlarning rasmiy e'tirofiga sazovor bo'ldi. 1971-da oltin uchun AQSh dollarining rasmiy o'zgarishi to'xtatilgach, oltin paritet ma'nosini yo'qotdi. 1975 yilning iyul oyidan boshlab xalqaro valyuta jamg'armasi oltin valyuta paritetlarini nashr etishni to'xtatdi. Oltin tenglik evaziga valyuta savatchasi asosida paritetlar joriy etildi.
"Savat" valyuta pariteti-valyutalarning boshqa valyutalarning muayyan to'plamiga nisbati. MVSNING tarixiy evolyutsiyasini ko'rib chiqishda buni batafsil muhokama qilamiz.