Метрология фани, вужудга келиш ва ривожланиш тарихи. Метрология фанининг мақсад ва вазифаси Режа


Италияда ҳам бу борада муайян тартиб белгиланган эди (ўрта



Download 270,16 Kb.
Pdf ko'rish
bet5/9
Sana25.04.2022
Hajmi270,16 Kb.
#580697
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
Метрология биринчи мавзу маъруза матни

Италияда ҳам бу борада муайян тартиб белгиланган эди (ўрта 
асрларда). Черков ва бутхоналарда аниқ сондаги марварид доналари 
сақланиб, улардан сочилувчан (дисперс) моддаларнинг ҳажм ва масса 
бирликларини ҳосил қилишда фойдаланганлар
7

Марказий Осиёда ҳам ўлчовлар ва уларнинг турғунлигини сақлаш, 
ўлчаш қоидаларига қатъий риоя этиш масалаларига жиддий эътибор берилган. 
Аксарият ҳолларда бунинг назорати энг юқори амалдорлар томонидан олиб 
борилган. Масалан, ислом таълимотида тўгри ўлчаш, яъни харидор ҳақини уриб 
қолмаслик (буни ҳозирда ҳам “тарозидан уриб қолиш” дейилади) масалаларига 
жуда қаттиқ қаралган. Бу борада халқимиз манавиятига сингдирилган 
“харидорнинг ҳақи етти пуштингга уради”, “тарозидан уриб қолувчининг 
жойи дўзаҳнинг энг тўрида бўлади”, “харидор ҳақига хиёнат қилувчи 
оллоҳнинг биринчи душманларидандир” каби иборалар бу таълимотнинг 
исботидир. 
Тарихий ёзишмаларда давлатлар орасида урушларнинг келиб 
чиқишларида баъзан ўлчашлардаги келишмовчилик ҳам сабаб бўлганлиги 
каби маълумотлар ҳам келтирилган. 
Метрик тизимнинг жорий этилиши. 
Вақт ўтиши билан савдо-сотиқ ва 
ўзаро иқтисодий алоқаларнинг ривожланиши мобаинида ўлчовларга аниқлик 
киритиш, янгиларини ҳосил қилиш, ўзаро солиштириш ва қиёслаш усуллари 
шаклланиб, ўнлаб янги ва мукаммалроқ ўлчаш бирликлари ҳосил бўла 
бошлаган. 
Бу бирликларнинг ўзаро боглиқлиги масалалари эса тобора 
муҳим аҳамият касб эта бошлаган.
Шу боис олимлар бир асосий катталикнинг ўлчаш бирлигини бошқа 
асосий катталикнинг ўлчаш бирлиги билан боғлиқлигини таъминлаш 
устида бош қотира борганлар. Бунда яна бир талаб – катталикнинг турли 
ўлчовларининг қийматлари орасидаги ўзаро боғлиқлик муайян 
7
Lester A. Ross. Archaeological metrology: English, French, American and Canadian systems of weights and 
measures for North American historical archaeology. 1983. Ottawa. National Historic Parks and Sites Branch Parks 
Canada Environment Canada. 



Download 270,16 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish