Метрология фани, вужудга келиш ва ривожланиш тарихи. Метрология фанининг мақсад ва вазифаси Режа

Аксариятингиз портфелда чизғич олиб юрасиз,ҳаммамиз ушбу 
чизғичда шкала бўлишини биламиз.Шкалалар еса бир хил бўлакларга 
бўлинганлиги биз учун табиий исобланади.Модомики,ушбу чизғичларни 
ишлаб чиқариш,улардаги шкала белгиларини бир хил қилиб тайёрлаш 
тагида катта меҳнат ётади.Шу меҳнат мобайнида ҳам бир қанча 
ўлчашларни амалга ошириш керак бўлади. 
 
Ҳозирги вақтда ҳеч бир мутахассис йўқки, ўз иш фаолияти 
давомида ўлчашларни қўлламаса.Унинг олдида турган муаммо қанчалик 
мураккаб бўлса,ўлчашларнинг аҳамияти шунчалик салмоқли бўлади. 
ЮНЕСКО маълумотига кўра,ҳозирда инсон фаолиятининг 3000дан 
ортиқ соҳаси айнан ўлчашлар билан чамбарчас боғлиқ саналар екан
13
. 
13
 International vocabulary of metrology – Basic and general concepts and associated terms. // Joint Committee for 
Guides in Metrology. 2012. 

---

Демак, метрология-ўлчашлар,уларнинг бирлигини таъминлаш усуллари 
ва воситалари ҳамда керакли, талаб этилган аниқликка эришиш йўллари 
ҳақидаги фан ҳисобланади.Бу фан ,асосан,қуйидаги масалалар билан 
шугулланади: 
•
Ўлчашларнинг умумий назарияси 
•
Катталикларнинг бирликлари ва уларнинг тизимлари 
•
Ўлчаш усуллари ва воситалари 
•
Ўлчашларнинг аниқлигини топиш усуллари 
•
Ўлчашлар бирлиги ва ўлчаш воситаларининг бир хиллигини таъминлаш 
асослари 
Шундай илиб,метрология ўлчаш,яъни миқдорий маълумотни олиш 
хусусидаги фан бўлиб,гносеологиянинг муҳим таркибий бўлакларидан 
ҳисобланади.Машҳур рус олими Д.И. Менделеев шундай деган эди:”…ҳар бир 
фан,аввало,ўлчаш билан бошланади. Аниқ фанларни ўлчовларсиз тасаввур 
қилиб бўлмайди.” 
Назорат саволлари: 
 
1. Метрология 
 
фанининг вазифаси нималарда иборат? 
2. Метрология 
 
фанининг предмети нималарда иборат? 
3. Метрология фанининг вужудга келиш тарихи ҳақида тушунча 
беринг.
4. Метрология фанининг ривожланиш тарихи ҳақида тушунча беринг.
5. Метрология фанининг мақсад ва вазифаси нималарда иборат?