“moliya” fanidan O’quv-uslubiy majmua

Uch darajali test tuzish tartibi

O‘zlashtirish darajasi	Maqsad	Natija	Test
I. Bilishlikka oid. Avval o’rganilgan materiallarni bilishni tekshirish	Tanib olishlikka oid topshiriq	Bir vaqtni o’zida (aytib berish uchun) topshiriq va javobdan iborat bo’ladi	“Ha” “Yo’q”
	Ajratib olishlikka oid topshiriq	Savol hamda tanlash uchun javob variantlaridan iborat bo’ladi	1. 2. 3. 4.
II. Tartiblikka oid Esda qolganlar bo’yicha o’zlashtirilgan ma’lumotlarni qayta aytib berish va shular asosida namunaviy topshiriqlar yechish ko’nikmalarini tekshirish	Qo’shimchalar qo’yiladigan testlar	Xohlagan shaklda: og’zaki, belgili, chizmalarda taqdim etilgan fikrlarni to’ldirish talab etiladi	Yo’q
	Tasniflashlikka oid topshiriq	Mos qismlarni taqqoslash topshiriqlaridan iborat bo’ladi	1-(g) 2-(b) 3-(a) 4-(v)
	Namunaviy topshiriqlar	Ma’lum bo’lgan qoidalarni qayta tiklash va uni izlanayotgan natija uchun qo’llash talab etiladi	1. 2. 3. 4.
III. Ijodiy fikrlovchilikka Ijodiy fikrlash ko’nikmalarini tekshirish	Nooddiy topshiriqlar	Namunaviy tartib ostidagi topshiriqlarni oxiriga etka- zishda, qo’shimcha ma’lumotlarni qi-dirish uchun, dast-labki sharoitlarni o’zgartirish talab etadi	1. 2. 3.4.

Uch darajali tetslardan tashqari iSpring Suite dasturi orqali elektron nazorat testlarini ham tuzish mumkin.
iSpring Free dasturi mutloq tekin hisoblanadi. Interaktiv testlarni iSpring QuizMaker dasturi yordamida tuzish uchun kompyuterga iSpring Suite dasturi bilan Adobe Flash (operatsion tizim razryadiga ko‘ra 32 va 64 bitli) dasturi o‘rnatilishi talab etiladi. Dastur o‘rnatib bo‘lingach “Пуск” menyusidan Все программы bo‘limida iSpring Suite tanlanadi va natijada 1-rasmdagi oyna paydo bo‘ladi.

1-rasm. “iSpring QuizMaker” dasturi interfeysi

Bundan iSpring QuizMaker dasturi tanlanishi bilan 2-rasmdagi oyna ochiladi.

2-rasm.

Bu oynadan Sozdat Нoвый тест test bo‘limini tanlasak testlarni tuzish uchun oyna ochiladi (3-rasm).

3-rasm .

Bu oyna dasturning ishchi oynasi hisoblanadi. Ishchi oynaning Добавить тест bo‘limidan test yaratish amali boshlanadi. Ushbu bo‘limda pedagogik testlar turlarining 11ta turi keltirilgan ularni kerakligini tanlab test tuzishimiz mumkin. Ular quyidagilar:

1. 
   to‘g‘ri/noto‘g‘ri test turi –bunda savol berilib to‘g‘ri ѐki noto‘g‘ri javobini tanlanadi;
   
2. 
   bitta javobni tanlash – bir necha variatdan kerakli javobni tanlash;
   
3. 
   bir necha javobni tanlash;
   
4. 
   satr kiritish – javobni satrga kiritish yo‘li bilan javob berish;
   
5. 
   mos keltirish – savollarni javoblariga mos keltirib qo‘yishorqali javob berish;
   
6. 
   tartib – javobni kerakli tartibga keltirib javob berish;
   
7. 
   sonni kiritish – satrga savol javbiga mos sonni kiritib javob berish;
   
8. 
   tushirib qoldirilgan –tushirib qoldirilgan so‘zlarni kerakli joyga qo‘yib ѐzish;
   
9. 
   jamlagan javoblar–jamlangan javoblar ichidan to‘g‘ri javobni tanlash orqali javob berish;
   
10. 
    so‘zlar ombori –so‘zlar omboridan kerakli so‘zlarni to‘g‘ri ketma ketlikda qo‘yish orqali javob berish. Bunda so‘zlar omboriga so‘zlarni ham kiritish kerak bo‘ladi.
    
11. 
    faol soha –rasmda aktiv sohani tanlab javob beriladi. Bunda rasmning biror sohasini tanlash kerak bo‘lgan savol kiritiladi. Test tuzishda ana shu testlar turini tanlab unga mos savollar berib, javobini ham kiritish kerak bo‘ladi.
    

Mustaqil ta’limning yana bir shakli “Krossvord” tayyorlash bo`lib, uni faqatgina tanlanga mavzu doirasida tayanch so`z va iboralardan foydalangan tuzish tavsiya etiladi.
Mustaqil ta’lim shakllaridan yana biri mavzu doirasida glossariy tayyorlashdir. Glossariy - mavzuni tez o‘zlashtirish uchun qulay bo‘lgan qo‘llanma bo‘lib, mavzuda uchraydigan terminlarning lug‘aviy ma’nosini bildiradi. Talaba glossariy tuzishda terminlarning izohini o‘zbek, rus va ingliz tillarida ifodalashi mumkin bo‘ladi. Shuningdek, glossariyni iSpring Visuals dasturi orqali ham yaratish imkoniyati mavjud.
Mustaqil ta’limning yana bir shakli “Tarqatma materiallar” tayyorlash bo`lib, tarqatma materiallar mavzuga oid amaliy ma’lumotlarni to‘plash va umumlashtirish bo‘lib, unda bugungi kundagi yangiliklar o‘z aksini topishi lozim.
Yuqorida keltirilgan topshiriqlar bo‘yicha baholash mezoni V punktda keltirilgan.
Mustaqil ta’limni bajarilishida talaba bu ishga ijodiy yondoshmog’i kerak. Talabalarni fanni mustaqil o’zlashtirishlari uchun quyidagi talablar qo’yilgan:

• 
  bir mavzuni yoritishda talaba faqatgina ilmiy adabiyotlardan emas, balki ham ilmiy maqolalar, ham axborot vositalari, ham internet tarmoqlaridan birgalikda foydalanishi lozim;
  
• 
  o’rganilayotgan mavzu bo’yicha rivojlangan davlatlar tajribalari qay darajada ekanligiga e’tibor berilishi lozim;
  
• 
  ilmiy loyiha reja asosida va talab darajasida tayyorlangan bo’lib, har bir reja bo’yicha talaba o’z fikr mulohazalarini bayon etishi shart;
  
• 
  mavzuni yoritishda keltirilgan statistik ma’lumotlar aniq va to’g’riligiga ishonch hosil qilish uchun manbasi ko’rsatilishi shart;
  
• 
  mustaqil ta’lim “Ilmiy loyiha” tarzda yoziladigan bo’lsa kirish, 3-4 ta reja, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro`yhatidan iborat bo`lib, elektron (14 shriftda, 1,5 interntervalda 15-20 bet) shakllarida bo`lishi mumkin (1 -ilova).
  
• 
  mustaqil ta’lim taqdimot ko‘rinishida bo‘lsa, u “Power Point” dasturida tayyorlanadi va unda titul varog‘i, mavzu, 3-4 ta reja, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro`yhati (15-20 ta slaydlar)dan iborat bo‘lishi kerak (2-ilova);
  
• 
  mustaqil ta’lim test shaklida uch darajali testlar yoki “iSpring QuizMaker” dasturida tuzilgan va ularning soni 15 tadan 20 tagacha bo’lishi maqsadga muvofiq (3-ilova).
  
• 
  glossariy mavzuni qamrab olgan holda, o‘zbek, rus va ingliz tillarida 15- 20 ta bo‘lishi talab etiladi (4-ilova);
  
• 
  mustaqil ta’lim krossvord test shaklida bo`lganda tanlangan mavzu doirasida 10-15 ta tayanch so`z va iboralardan foydalangan holda tuzilishi kerak (5-ilova).
  

Yuqoridagilardan tashqari, fan mazmunini boyitish va uning ma’lumotlarini yangilab borishda axborot resurslaridan foydalanishni yo’lga qo’yish; fanning mazmunini yanada takomillashtirish maqsadida tavsiya etilgan chet el adabiyotlari ma’lumotlarini tarjima qilish va fanni chuqurroq o’rganish; fanni mukammal o’zlashtirish maqsadida talabalar tomonidan mazkur fanga oid muammolarni hal qilish yo’llarini izlab topish va muammolarni maqolalar orqali yoritishlari ham mumkin.
Yuqoridagilar bilan bir qatorda ushbu uslubiy ko`rsatmada keltirilgan topshiriqlar bajariladi.

3. Mustaqil ta’limni baholash tartibi

“Moliyaviy risklar nazariyasi” fanini o’qitilishi davomida barcha talabalar mustaqil ta’lim topshiriqlarini bajarishi lozim.
Mustaqil ta’lim topshiriqlari semestr davomida 2 marta baholanadi.
Mustaqil ta’lim topshiriqlari bo‘yicha talabalarning bilimini baholash fandan o‘quv mashg‘ulotlarini olib borgan professor-o‘qituvchi tomonidan amalga oshiriladi. Talaba fandan yakuniy nazorat turi o‘tkaziladigan muddatga qadar MT topshiriqlarini topshirgan bo‘lishi shart. MT topshiriqlarini topshirmagan, shuningdek undan “2” (qoniqarsiz) baholangan talaba oraliq nazoratga kiritilmaydi.

2-jadval Mustaqil ta’lim topshiriqlari uchun talabalarni baholashz tizimi