|
FSTD ning turli darajalarida moliyaviy leverejning tahlili: Pierce Grain
kompaniyasi misolida
(1)
(2)
(3)=(1)-(2)
(4)=(3)×0.5
(5)=(3)-(4)
(6)
FSTD
Foiz
Soliqqacha
foyda
Soliqlar
Aksiyadorlarga
beriladigan sof
foyda
Bir
aksiyaga
to'g'ri
219
keluvchi
foyda
A REJA: 0% QARZ; $200,000 ODDIY AKSIYALI KAPITAL; 2000
DONA AKSIYA
$ 0 $ 0 $ 0
$ 0
$ 0
$ 0
$
20,000
$ 0 $ 20,000 $ 10,000 $ 10,000
$
5.00
$
40,000
$ 0 $ 40,000 $ 20,000 $ 20,000
$
10.00
$
60,000
$ 0 $ 60,000 $ 30,000 $ 30,000
$
15.00
$
80,000
$ 0 $ 80,000 $ 40,000 $ 40,000
$
20.00
b reja: 25% qarz; 8% lik foiz stavkasi; $150,000 oddiy aksiyali kapital;
1500 dona aksiya
0
$
4,000
$ (4,000) $ (2,000) $ (2,000)
$
(1.33)
$
20,000
$
4,000
$ 16,000 $ 8,000 $ 8,000
$
5.33
$
40,000
$4,000
$ 36,000 $ 18,000 $ 18,000
$ 00
$
60,000
$
4,000
$ 56,000 $ 28,000 $ 28,000
$
18.67
$
80,000
$
4,000
$ 76,000 $ 38,000 $ 38,000
$
25.33
b reja: 40% qarz; 8% lik foiz stavkasi; $120,000 oddiy aksiyali kapital;
1200 dona aksiya
$ 0 $ 6,400 $ (6,400) $ (3,200)
a
$ (3,200)
$ (2.67)
$
20,000
$
6,400
$
13,600
$ 6,800 $ 6,800
$
5.67
$
40,000
$
6,400
$
33,600
$ 16,800 $ 16,800
$
14.00
$
60,000
$
6,400
$
53,600
$ 26,800 $ 26,800
$
22.33
$
80,000
$
6,400
$
73,600
$ 36,800 $ 36,800
$
30.67
a
Manfiy soliq hisoboti Soliq Kodeksining oldinga o’tkaziluvchi va orqaga
qaytariluvchi moddalaridan kelib chiqqan holda, kreditlanadi
Bunda firma moliyaviy leverejga ega va quyidagi vaziyat mavjudligi
sharoitida o’z egalarini moliyaviy riskka qo’yadi:
220
Biz Pierce Grain kompaniyasi misolida ko’rsatib o’tganimizdek, firma
qancha yuqori moliyaviy leverejdan foydalansa, shunchalik bir aksiyaga to’g’ri
keluvchi foydaning foizdagi o’zgarishining FSTD ning foizli o’zgarishiga nisbati
shunchalik katta bo’ladi. Yana takrorlaymizki, moliyaviy leverejdan foydalanish
FSTD dagi o’zgarishlarning aksiya birligiga to’g’ri keluvchi foydaga ta’sirini
kattalashtirib yuboradi. Masalan, agarda yuqorida ta’kidlangan nisbat 2 ga teng
bo’lganda, FSTD dagi 20 foizlik o’zgarish (musbat yoki manfiy) bir aksiyaga
to’g’ri keluvchi foydani 40 foizga o’zgartirgan bo’lar edi. Kapital strukturasida
yanada ko’proq moliyaviy levereji bo’lgan firma uchun nisbat 3 foiz bo’lishi
mumkin, demak FSTD dagi 20 foizlik o’zgarish aksiya birligiga to’g’ri keluvchi
foydaning 60 foizga o’zgarishiga sabab bo’ladi.
Operativ va moliyaviy leverejni umumlashtirish
Operativ leverej FSTD dagi yanada kattaroq o’zgarishlarga olib keluvchi
daromadlardagi o’zgarishlarga sabab bo’ladi. Qo’shimcha ravishda, agar firma
moliyaviy leverejdan foydalansa FSTD dagi o’zgarish moliyaviy leverej sababli bir
aksiyaga to’g’ri keluvchi foyda (ATD) ning ham, aksiyadorlar olishi mumkin
bo’lgan sof foyda (SF) ning ham o’zgarishiga olib keladi. Shu tariqa operativ va
moliyaviy leverejni umumlashtirish aksiya birligiga to’g’ri keluvchi foydada katta
o’zgarishlar yuzaga kelishiga sabab bo’ladi. Bu to’liq jarayon sifatida 4 rasmda
tasvirlangan.
Aksiya birligiga to’g’ri keluvchi olinishi mumkin bo’lgan foyda
umumlashtirilgan yoki jamlangan leverejdan foydalanish natijasida ta’sirlangani
uchun bu ta’sirni aniqlash mumkin bo’ladi. Buni tasvirlash uchun biz yana bir bor
Pierce Grain kompaniyasiga murojaat qilamiz. Zararsizlik tahlilida ko’rib chiqilgan
Pierce Grain uchun xarajatlar strukturasi saqlanib qolgan deylik. Bundan tashqari,
25 foizlik qarz mablag’iga asoslanuvchi B reja kompaniya aktivlarini
moliyalashtirish uchun tanlangan. Operativ va moliyaviy leverej qanday qilib
umumlashtirilganligini ko’rish uchun 6 jadvalga e’tiboringizni qarating.
21.6- jadvalda Pierce Grain kompaniyasining ishlab chiqarish hajmi 30,000
dan 36,000 mahsulot birligiga o’sishi tahlil qilingan. Bu o’zgarish daromadlarning
20 foizga o’sganidan darak beradi. Operativ leverejni oldin muhokama
qilganimizdek, shuningdek, 6 jadvalga ko’ra savdo hajmining 20 foizga ko’payishi
FSTD ning 120 foizga o’sishiga olib keladi. Shuningdek, FSTD dagi 120 foizlik
o’zgarish bir birlik aksiyaga to’g’ri keluvchi foyda va aksiyadorlar olishi mumkin
bo’lgan foydaning 150 foiz o’sishiga zamin yaratadi. Tahlilning eng asosiy qismi
esa savdodagi atiga 20 foizlik o’zgarish aksiya birligi foydasining 150 foizga
o’sishiga olib kelganligida namoyon bo’ladi.
Pierce Grainning ham operativ, ham moliyaviy leverejdan foydalanishi
savdodagi 1 foizlik o’zgarish aksiya birligiga to’g’ri keluvchi foydaga 7.5 marta
ko’payib ta’sir qiladi. Demak, 10 foizlik o’zgarish aksiya birligiga to’g’ri keluvchi
foydaga 75 foiz bo’lib ta’sir qiladi.
Firma tomonidan jami olinadigan risk operativ va moliyaviy leverejni turli
darajalarda
umumlashtirish
orqali boshqarilishi
mumkin.
Turli leverej
o’lchovlaridan xbardorlik sizga jami riskning qabul qilinishi mumkin bo’lgan eng
221
to’g’ri darajasini aniqlashda yordam beradi. Masalan, tijoriy faoliyatning muayyan
qismida yuqori darajadagi biznes riski mavjud bo’lsa, u holda kam miqdordagi
moliyaviy risk firma savdosidagi o’zgarishlardan kelib chiquvchi foydaning
qo’shimcha tebranishlarini minimallashtiradi. O’z navbatida, o’z tabiatidan kelib
chiqqan holda quyi darajada o’zgarmas xarajatlarni amalga oshiruvchi bu firma
aksiya birligiga to’g’ri keluvchi foyda va ustav kapitalining foydalilik darajasini
oshirish maqsadida yuqori darajadagi moliyaviy leverejdan ham foydalanishi
mumkin.
21.2-rasm. Leverej va foyda tebranishlari
21.6-jadval
Do'stlaringiz bilan baham: |
