«moliyaviy hisob»

S

mq

 = Y

b

 + K

mb

 - Y

o

 

S

mq 

- hisobot davrida sarflangan moddiy boyliklar qiymati; 

Y

b

,  Y

o

  -  ishlab  chiqarish  zahiralari  schyotlaridagi  yil  boshi  va  oxiriga  bo‗lgan 

moddiy boyliklar qoldig‗ining qiymati (balans va bosh daftar ma‘lumotlari asosida); 

K

mb

  -  hisobot  davrida  kirim  qilingan  moddiy  boyliklar  qiymati  (1010-1090 

schyotlarning debet oborotlari).  

Materiallar  haqiqiy  tannarxi  xatolashib  yoki  ataylab  oshirilganda,  tayyor 

mahsulotlar  ishlab  chiqarish  (ish  bajarish,  xizmat  ko‗rsatish)  xarajatlari  sun‘iy 

ravishda  ko‗payadi  va  mahsulot  (ish,  xizmat)larni  sotishdan  olinadigan  foyda 

(daromad)  kamayadi.  SHuningdek,  foyda  (daromad)  solig‗i  bo‗yicha  soliqqa 

tortiladigan baza ham kamayadi ya‘ni sun‘iy ravishda soliq yashiriladi.  

---

23 

 

Agar korxonada  hisobot davri davomida  bahosi pasaytirilgan materiallar bo‗lsa, 

yoki ular qisman o‗z sifatini yo‗qotgan yoki ma‘naviy eskirgan bo‗lsa, bunda ular yil 

oxirida  haqiqiy  tannarxi  bo‗yicha  emas,  balki  sotish  mumkin  bo‗lgan  bahoda 

baholanishi va balansda aks ettirilishi lozim. Agar u dastlabki tayyorlash (sotib olish) 

qiymatidan past bo‗lsa, bahodagi farqlar moliyaviy natijalarga olib boriladi.  

Moddiy  boyliklarning  ishlab  chiqarish  va  boshqa  maqsadlarda  ishlatilishini 

tekshirish  uchun  texnologik  jarayonlarning  xususiyatlari,  hamda  moddiy  boyliklarni 

ombordan  ishlab  chiqarishga  berish  tartibi  bilan  batafsil  tanishishi  lozim.  Chunki, 

ushbu  tartib  buzilganida  ko‗plab  kamchiliklar  va  hatto  suyiste‘mol  qilishlar  yuzaga 

keladi.