Mundarij a I. I o‘quv materiallar (ma’ruza)

Har-hil transport turlarida qo‘llaniladigan transport hujjatlari

Barcha transport turlarida ma’lum miqdordagi yukni belgilangan vaqtichida bir yoki bir nechta transport turida tashish uchun yozma ravishda “bosh shartnomalar” tuzish alohida ahamiyat kas betadi. Ushbu kelishuvlarda har bir transport turi uchun aniq transport hujjatilarini qo‘llash ko‘zda tutilgan.

Dengiz transportida asosiy hujjat konosament hisoblanadi, uni tuzish uchun esa yuklash orderi va shturman tilhati asos qilib olinadi.

YUklash orderi tashuvchiga tashish shartnomasini tuzish va o‘rniga konosament shaklida yozma isbot olish uchun yozma taklif hisoblanadi.

Order quyidagi ma’lumotlardan iborat:

• 
  jo‘natuvchining nomi;
  
• 
  tushirish portining nomi;
  
• 
  qabul qiluvchining nomi;
  
• 
  yuk va uning holati haqida ma’lumotlar;
  
• 
  yuk jo‘natuvchiga to‘lov uchun har narhi haqida ma’lumot.
  

SHturman tilhati kapitan tomonidan aniq kema bortiga qabul qilib olingan yukni tasdiqlovchi order hisoblanadi. Konosament ingliz tilida rasmiylashtiriladi va uchta vazifani bajaradi: yukni tashish uchun kema egasi tomonidan qabul qilinganini tasdiqlaydi; tovarni tashishga yo‘naltirilgan hujjat hisoblanadi; dengizda tashish shartnomasi tuzilganligidan guvoh beradi.